حضور نفتکشهای ایران در آبهای ونزوئلا و ارسال بنزین و همچنین تجهیزات مورد نیاز برای تعمیر پالایشگاههای این کشور، حاوی پیامها و نکات مهمی است.
۱- اولین پیام این اقدام، اراده محکم ایران برای مقابله با تحریمهای غیر قانونی و ضد بشری آمریکا است. از اردیبهشت ماه ۹۷ رژیم ایالات متحده با خروج از برجام نشان داد که خواهان تحت فشار قرار دادن ایران برای حضور در میز مذاکره و گرفتن امتیازات بیشتر است. از اعطای توانایی موشکی و منطقهای گرفته تا دست کشیدن از متحدین منطقهای خود، خواستههای آمریکا برای تعلیق تحریمها بودند که با هشیاری ایران این سناریوی خطرناک اجرایی نشد. هنوز تجربه خلع سلاح لیبی، عراق و یمن از اذهان پاک نشده و امروز مشاهده میکنیم که این کشورها همچنان با تبعات هولناک حمله نظامی غرب و وابستگان آنها مواجه هستند.
۲- دومین پیام، امکان ترک خوردن نظام پیچیده و در هم تنیده تحریمها در سطح بینالمللی است. هر دو کشور ایران و ونزوئلا جزو کشورهای تحریمی هستند و با این اقدام، ثابت شد که ایده شکل گیری بلوک تحریمیها اجرایی است. ۱۴ کشور جهان به دلیل هژمونی ایالات متحده بر سیستمهای پولی و مالی بین جهان با چالش تحریم مواجه هستند. اگر ارادهای برای شکستن دیوار تحریمها وجود داشته باشد، کشورهای تحریم شده با شکل دادن ساز و کار پولی و مالی واحد و داد و ستد بین خود میتوانند دگرگونی اساسی برای رهایی از تحریمها را ایجاد کنند.
۳- سومین پیام، تحقیر بی سابقه آمریکا در سطح کلان است. ایران در اوج تحریمها با روشن کردن سامانههای ردیابی و با برافراشتن پرچم خود بر فراز نفتکشها نشان داد که اراده محکمی برای تجارت خود با سایر کشورها دارد و هیچ قدرتی توانایی به چالش کشیدن اراده ایران را ندارد. علاوه بر این، پا نهادن در قاره آمریکا و در منطقهای که حیات خلوت ایالات متحده محسوب میشود، اهمیت این مسئله را دو چندان میکند.
۴- اما مهمترین پیام این اقدام اهمیت قدرت نظامی در سطوح مختلف و پشتوانهای است که برای دیپلماسی ایجاد میکند. دیپلماسی و روابط خارجی مناسب با سایر کشورها، اهرمی برای تامین منافع ملی محسوب میشود، اما این اهرم به طور صرف کارساز نیست. زیرا به پشتوانه قدرت نظامی است که دیپلماسی قدرت اجرایی و بال و پر پیدا میکند. اگر ایران تنها به علت دیپلماسی مناسب خود تصمیم به شکستن دیوار تحریمها و داد و ستد با دیگران میگرفت، این ایده در نطفه خفه میشد. زیرا هیچ ضمانت و پشتوانهای برای به ثمر نشاندن آن وجود نداشت. در جهان امروز که قدرت سخت حرف اول را برای تامین منافع ملی کشورها میزند، باید به هر شکل ممکن سایه تهدیدات را از کشور دور کرد و اساسا حضور نفتکشهای ایران در حیات خلوت آمریکا بدون اجرایی کردن قدرت نظامی ممکن نبود. تحولات ابتدای سال ۹۸ تا کنون و مقابله نظامی با آمریکا و متحدان آن از جمله سرنگونی پهپاد گلوبال هاوک، توقیف نفتکش انگلیسی، حمله به عین الاسد و رویارویی مستقیم با ناوگان دریایی آمریکا نشان داده که تنها قدرت نظامی است که دشمنان ایران را به عقب میراند و تکیه بر قدرت سخت، از اساسیترین راههای دستیابی به منافع ملی است.
*سعید ونکی