آموزش مجازی مهمان ناخوانده دوران کرونایی

به گزارش فراتیتر، شیوع ویروس کرونا در کشور علاوه بر دغدغه‌های سلامتی، معیشت و خروج از روال عادی زندگی، نگرانی‌هایی را نیز بابت تعطیلی فعالیت‌های آموزشی به دنبال داشت که به برکت تکنولوژی بخشی از این دغدغه‌ها رفع شد. با گذشت زمان همین تکنولوژی نیز دغدغه‌هایی را برای دانش آموزان و خانواده‌ها بوجود آورد که در این خصوص پای صحبت متخصصین حوزه آموزش نشستیم.

زیر سؤال بردن آموزش مجازی بی‌انصافی است

محمدرضا محبوب فر آسیب‌شناس اجتماعی در خصوص استفاده از سامانه شاد برای آموزش مجازی دانش آموزان در گفتگو با فراتیتر گفت: سامانه شاد تمام جمعیت دانش‌آموزی کشور را پوشش نداده است و دانش آموزان در مورد فرهنگ استفاده از فضای مجازی برای آموزش توجیه نشده‌اند، حتی خانواده‌ها هم نسبت به سامانه شاد توجیه نشده‌اند. آموزش‌ها و توانمندسازی‌ها ناکافی است. این امر به علت کمبود زمان و محدودیت‌های اینترنتی مثل نبود زیرساخت‌های مناسب در فضای اینترنت کشور است. این کمبود‌ها خانواده‌ها و دانش آموزان را در یک فضای مبهم و غبارآلود قرار داده است.

 

محبوب فر اظهار داشت: تعدادی از دانش آموزان در مناطق محروم تجهیزات هوشمند مثل گوشی و لپ تاپ ندارند. این گروه، محدود به استان‌های مرزی و محروم نمی‌شود و در کلان‌شهر تهران هم افرادی هستند که توان تهیه تکنولوژی‌های روز را برای فرزندان خود ندارند.

وی افزود: تشکیل سامانه شاد گام رو به جلو بود و معلمان در این خصوص زحمت بسیاری را متقبل شدند، اما به علت مشکلات مالی، تأمین تکنولوژی و زیرساخت‌های اینترنتی کشور امکان استفاده همگانی از این سامانه میسر نشد. وزارت آموزش‌وپرورش هم در این راستا مجبور به برگزاری کلاس‌های حضوری و الزام مدیران برای حضور در مدارس شد.

این عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران ضمن اشاره به شرایط آموزشی در آینده گفت: سامانه شاد از نظر پشتیبانی دروس نظری بسیار خوب عمل کرد، اما از نظر دروس عملی و کاربردی عملکرد ضعیفی داشت. باید معایب این سامانه در اولین فرصت برطرف شود. تا در آینده درصورتی‌که ضرورت استفاده ایجاد شد، ارتقا یابد. پیش‌بینی می‌شود که در پاییز امسال نیز آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها متوقف شود و نیازمند سامانه‌های مجازی آموزش باشیم.

محبوب فر خاطرنشان کرد: بخشی از آموزش در جهان مدرن امروز توسط فضای مجازی انجام می‌گیرد. موضع‌گیری منفی در خصوص آموزش مجازی و زیر سؤال بردن اقدامات بی‌انصافی است و باید آموزش و توانمندسازی را در خانواده گسترش دهیم. باید در خصوص رفتار صحیح در فضای مجازی آموزش‌های لازم را به خانواده‌ها ارائه دهیم. فضای مجازی را نیز از این طریق می‌توان سالم‌سازی کرد. اعمال محدودیت‌ها و محرومیت‌ها برای فضای مجازی چه از طرف خانواده و چه از طرف دولت برای پاک‌سازی فضای مجازی الزامی است.

دولت از برخورد پلیسی با فضای مجازی خودداری کند

این آسیب‌شناس اجتماعی در ادامه، به خبرنگار فراتیتر تأکید کرد: فضای مجازی توسط مسئولین رها شده است و در صورتی که محدودیت‌هایی برقرار شود، تنها صورت‌مسئله پاک می‌شود. فیلتر کردن و بسته شدن فضای مجازی به صلاح جامعه نیست. دولت باید از طریق بازسازی زیرساخت‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه اقدام به آموزش، توانمندسازی و آگاهی در درون جامعه و خانواده‌ها کند. دولت باید از برخورد‌های پلیسی در فضای مجازی دست بردارد و به عنوان یک مصلح اجتماعی به این موضوع ورود کند. ورود دولت به عنوان یک پلیس، سانسورچی و یا ممیز اجتماعی اقدامی اشتباه است.

محبوب فر در نهایت اظهار داشت: یکی از بی‌عدالتی‌ها و تبعیض‌ها در حوزه آموزشی کشور عدم توازن در توزیع امکانات آموزشی در نقاط مختلف کشور است. تنها راه‌حل تمرکز دولت بر این مناطق است. باید نسبت به باز ساخت مناطق محروم کشور در مرز‌ها و مناطق مرکزی با قید فوریت اقدام کنیم و به ارتقای امکانات آموزشی، نیرو‌ها متخصص و زیرساخت‌های مناطق محروم بپردازیم.

رقابت نفس‌گیر آموزش مجازی با آموزش حضوری

در ادامه به سراغ قانون‌گذار حوزه آموزشی رفتیم و علیرضا منادی سفیدان نماینده مجلس یازدهم در خصوص شرایط اجبار به استفاده از آموزش مجازی گفت: در گذشته هم دانشگاه‌های مختلف واحد‌های مجازی داشتند و آموزش مجازی بحث تازه‌ای نیست. در جامعه ما جمعیت گسترده‌ای به خاطر کمبود امکانات بازمانده از تحصیل هستند. با توجه به شرایط کرونا این تعداد به دلیل نبود ابزار‌های آموزش مجازی و زیرساخت‌های لازم افزایش یافت.

منادی سفیدان در گفتگو با خبرنگار فراتیتر اظهار داشت: انسان در هر محیطی توان یادگیری دارد. در سال‌های گذشته یادگیری در مدارس با حضور معلم بود. شرایط موجود تازگی دارد و مطمئناً هیچ آموزشی به کیفیت آموزش حضوری نیست. معلم اثرگذاری بالایی دارد و در شرایط اجبار ما آموزش را فراموش نکردیم و در کنار حفظ سلامتی آموزش را هم داشتیم. سامانه شاد منتقدان بسیاری دارد. مسئولان به این خیال بودند که همه توانایی استفاده از این سامانه را دارند. در ابتدا مشکلات طبیعی است. با وجود کاستی‌ها پیروزی بزرگی در عرصه آموزش مجازی داشتیم.

این عضو کمیسیون آموزش ضمن اشاره به پارادوکس‌های تربیتی در آموزش مجازی خاطرنشان کرد: درگذشته ما اجازه استفاده از تلفن همراه را به فرزندان خود نمی‌دادیم، اما در حال حاضر ناچار هستیم که این امکانات را در اختیار آن‌ها قرار دهیم. در نتیجه ممکن کودکان در فضای مجازی به فضا‌های خطرناکی نزدیک شوند. تربیت کودکان با این شیوه یک‌قطبی شده است و تربیت محدود به خانواده شده است. درصورتی‌که خانواده توانمند باشد، مشکلی ایجاد نمی‌شود، اما در خانواده‌هایی که این توانمندی ضعیف است امید ما برای بحث تربیتی از دست رفته است.

منادی سفیدان در پاسخ به این سؤال که چگونه آسیب‌های آموزشی را برای پایه اول، پایه دوازدهم و همچنین هنرستانی‌ها که دروس عملی دارند کاهش دهیم، گفت: برای رفع مشکل همه این گروه‌ها می‌توان راهکاری ارائه داد، اما در ابتدا، چون با بحران مواجه بودیم، مشکلاتی ایجاد شد. در این موضوع دو مسیر داریم، ابتدا باید تلاش کنیم که کرونا را شکست دهیم. اگر شکست دهیم که مشکلات برطرف می‌شود. اگر در مسیر دوم فرض را بر این بگذاریم که کرونا هست، باید به فکر آینده دانش آموزان باشیم تا با ارتقا پروژه‌های آموزشی مشکلات کاهش یابد.

مانع آسیب‌های اجتماعی آموزش مجازی شویم

در شرایطی که به ناچار ممنوعیت‌های آموزشی برای دانش آموزان مجاز شده است و خانواده‌ها به سختی شرایط مالی و تربیتی آموزش مجازی را برای فرزندان خود محیا کرده‌اند، بهتر است که نظارت‌های بیشتری بر مسائل آموزش کودکان شود. یکی از فضا‌های آموزشی که با واکنش منفی خانواده‌ها مواجه شده است، آپارات کودک بود که با توجه به استقبال اولیه خانواده‌ها شاهد اعتراض به تبلیغات این سامانه بودیم. آگهی‌های منتشر شده، تناسب با روحیه و سن کودکان ندارد. امیدواریم فضا‌های آموزشی مدرن مثل سامانه شاد و آپارات کودک در شرایط فعلی که مخاطبان گسترده‌ای دارند، توجه بیشتر به زیرساخت‌ها و محتوای آموزشی داشته باشند تا دغدغه‌های خانواده‌ها مسائل تربیتی فرزندانشان کم‌تر شود.