سهم بازار سرمایه در تأمین منابع مالی صنایع باید افزایش پیدا کند

به گزارش فراتیتر، در حالی روز ملی صنعت و معدن را پشت سر می‌گزاریم که صنایع مختلف درگیر تحریم، کرونا، بروکراسی اداری و هزاران مشکل دیگر هستند و شرایط روز به روز برای صنایع سخت‌تر می‌شود. صنعت فولاد مورد توجه ترین صنعت است که در اقتصاد کلان کشور هم حائز اهمیت هست. در این راستا گفتگویی مشروحی با امیرحسین کاوه دبیر سندیکای لوله و پروفیل فولادی ایران داشتیم که در ادامه مشروح این پرسش و پاسخ را مشاهده می‌کنید.

 

کاوه: بنگاه‌های اقتصادی در دو بخش محیط تخصصی و عمومی دارای مشکلات مختلف در حوزه تولید هستند. به‌طورکلی مهم‌ترین مشکلات صنایع و معادن ما در محور صادرات مواد خام و با ارزش‌افزوده پایین موردنیاز صنایع، کمبود، گرانی و عرضه نامناسب مواد اولیه موردنیاز تولید، عدم تخصیص بودجه عمرانی جهت طرح‌های مرتبط با فعالیت‌های صنایع پایین‌دست فولاد، عدم ثبات ارز و ناتوانی در برنامه‌ریزی‌های تولیدی، نرخ بالای تأمین نقدینگی از نظام بانکی برای تأمین سرمایه در گردش و اجرای طرح‌های توسعه‌ای، واردات محصولات مشابه ای که به حد کافی در داخل تولید می‌شود، ساختار مالی شکننده تولیدکنندگان ناشی از عدم دریافت مطالبات از کارفرمایان و بدهی به نظام بانکی و ... خلاصه می‌شود.
در محیط عمومی نیز تهدیدهای مختلفی برای صنعتگران وجود دارد. قوانین مخل تولید، عدم اجرای کامل قوانین و برنامه‌های حمایتی از صنعتگران و تولیدکنندگان، بهبود مستمر محیط کسب‌وکار و استفاده از حداقل توان داخل، اتخاذ تصمیمات غیر کارشناسی در حوزه‌های متولی صنعتی بدون مشورت با بخش خصوصی، عدم توان در پرداخت اقساط تسهیلات، عدم توانمندی در جذب سرمایه‌گذار خارجی به دلیل مشکلات حل نشده نظام بانکی، اخلال نظام باقی‌مانده تحریم‌ها و ... از جمله این موارد هست.
مجموع مشکلات دو محیط تخصصی و عمومی فوق، سبب رشد فزاینده قیمت تمام شده تولید، کاهش حاشیه سود، رکود تورمی و در نهایت بیکاری صنایع پایین‌دست، کاهش اشتغال و در انتها منجر به ورشکستگی تولیدکنندگان می‌گردد.

کاوه: در این راستا بخش خصوصی همواره تلاش کرده است که از طریق تشکل‌ها، نمایندگان اصناف و اتاق‌های بازرگانی، مشکلات مرتبط و راهکارهای نهایی را ارائه کند تا در این مسیر بر اساس خرد جمعی و توانایی مسئولان تصمیم گیر صنعتی در شرایط کنونی کشور، شاهد مرتفع شدن چالش‌های بخش صنعت باشیم. اعطای تسهیلات ارزان‌قیمت به کارخانه‌ها تولیدی جهت تأمین سرمایه در گردش، خرید مواد اولیه و نوسازی ماشین‌آلات توسط نظام بانکی، اعمال سیاست‌های حمایتی برای تسهیل تأمین مواد اولیه موردنیاز تولید، تدوین برنامه‌های راهبردی در راستای تسهیل و ایجاد مشوق‌های صادرات محصولات نهایی صنایع پایین‌دستی صنعت فولاد، تخصیص مناسب بودجه به پروژه‌های عمرانی مرتبط با صنایع پایین‌دست فولاد از جمله ایجاد خطوط انتقال آب و گاز و نفت و نیز تعویض خطوط فرسوده فعلی، ثبات قیمت ارز، اجرای هرچه سریع‌تر قوانین حمایتی در خصوص بخشش جرائم و بدهی‌های بانکی تولیدکنندگان، حذف قوانین مخل تولید و ... از جمله مهم‌ترین راهکارهای مرتبط در این بخش است.
اجرای کامل راهکارهای فوق سبب برطرف شدن مهم‌ترین چالش‌های صنایع خصوصاً صنایع پایین‌دست صنعت فولاد خواهد شد و در نهایت سبب رونق و جهش تولید از طریق کاهش هزینه تولید و رشد سودآوری با تکیه‌بر توانمندی‌های داخلی و ارزآوری از محل فروش محصولات نهایی زنجیره فولاد و ارزش‌آفرینی بالا می‌گردد. ضمن آنکه حفظ شاغلین موجود و اشتغال‌زایی جدید از طریق بهره‌گیری بیشتر از ظرفیت‌های خالی شرکت‌های صنایع پایین‌دست حوزه فولادی ممکن شده است و درنهایت سبب افزایش انگیزه کار تولیدی در صنعت و کاهش ریسک‌های مربوطه می‌گردد.

کاوه: اصولاً بهره‌گیری از دانش بروز در حوزه مدیریت بنگاه‌های اقتصادی و نیز بهره‌مندی از فناوری‌های نوین جهت تولید محصولات و خدمات مختلف، سبب رشد و تعالی صنایع، افزایش بهره‌وری و در نهایت موجب رشد تولید و رشد اقتصادی کشور می‌گردد. در این میان آموزش‌های فردی جهت آشنایی با شیوه‌های مدیریتی، اجرایی و عملیاتی در کارخانه‌ها تولیدی و بنگاه‌های اقتصادی مختلف، باید از طریق نظام‌های سنجش آموزشی مدنظر قرارگرفته و دوره‌های مناسب اولویت‌بندی و نسبت به اجرای آموزش‌های مرتبط اقدام گردد. البته شاید طی سال‌های اخیر به دلیل بروز مشکلات مختلف در بدنه صنعت کشور، موضوع آموزش آن‌چنان‌که باید و شاید موردتوجه قرار نگرفته باشد که این موضوع یک ضعف بزرگ بشمار می‌رود. در همین راستا سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی در چند سال اخیر همواره سعی نموده است، ضمن ارتباط نزدیک با حوزه دانشگاه و آشنایی با فناوری‌های بروز تولیدی، نسبت به اجرای دوره‌های آموزشی مختلف در بخش‌های گوناگون اقدام نموده تا شرکت‌های عضو بیشتر در مسیر فرآیندهای آموزشی قرار گیرند.

کاوه: صنایع کوچک در تمامی کشورها به‌عنوان یک موتور محرک در صنعت و اقتصاد، با ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار و نیاز به سرمایه پایین توسط بخش‌های خصوصی واقعی ایجاد می‌گردند و از طریق رشد اشتغال و امکان صادرات محصولات و خدمات و نیز تأمین نیازهای بازار داخلی کشورها، نقش تأثیرگذاری در توسعه اقتصادی هر کشوری ایفا می‌کنند. صنایع کوچک و متوسط به‌عنوان صنایع پایین‌دستی، کمتر سرمایه‌بر هستند و بنابراین بخش خصوصی می‌تواند در آن نقش عمده بازی کند و بعلاوه عمده اشتغال کشور در این بخش ایجاد می‌شود؛ چراکه سرانه سرمایه‌گذاری برای اشتغال پایین‌تر است.
با این حال به دلیل ماهیت پراکنده و خصوصی این بخش، در سیاست‌گذاری‌ها و مباحث حاکمیتی کمتر به این بخش پرداخته می‌شود و متأسفانه درخواست‌های منطقی صنایع و بنگاه‌های کوچک و متوسط آن‌چنان‌که بایدوشاید به گوش تصمیم گیران نمی‌رسد. از این رو است که این صنایع با توجه به فعالیت‌های اختصاصی خود در غالب سندیکاها و تشکل‌ها سعی نموده‌اند تا در خواست‌ها و نیازهای مربوط به خود را از متولیان امر صنعت پی گیری کنند. برای مثال سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی متشکل از 140 بنگاه اقتصادی کوچک و متوسط است که با اشتغال‌زایی ده‌ها هزار نفر و با توانمندی تولید 18 میلیون تن محصولات فولادی، چالش‌های خاص خود را داشته و در این خصوص چندین دهه است که تأسیس شده است. صنایع کوچک از طریق کارآفرینی، نوآوری و تغییر فناوری؛ در ایجاد اشتغال و درآمدزایی نقش مهمی داشته و با توانایی در امر صادرات، نقش مؤثری در توسعه اقتصادی کشور، ایفا می‌نمایند.

کاوه: پس از اعمال تحریم‌های ظالمانه غرب و کاهش درآمدهای ارزی کشور، جایگزینی درآمدهای مزبور با توسعه هر چه بیشتر بخش معدن و صنایع معدنی در دستور کار وزارت صمت قرارگرفته است که البته بخشی از آن محل اشکال است.
صادرات مواد خام در بالادست صنعت فولاد و همچنین صادرات فولاد خام به‌عنوان راهکار سریع برای جایگزینی درآمدهای نفتی، انتخاب شده است که البته این استراتژی صحیح نیست زیرا این موضوع سبب ایجاد خلل در فرآیند تولید در زنجیره فولاد شده و در نهایت سبب می‌شود. بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری‌های عظیم در طول زنجیره فولاد جهت تحقق اهداف سند چشم‌انداز، کمرنگ‌تر شود.
در این میان حضور گسترده بخش خصوصی واقعی در حوزه صنایع پایین‌دستی در صنعت فولاد، به‌عنوان یک فرصت بی‌نظیر در اقتصاد و صنعت کشور می‌تواند ضمن بهره‌مندی از مواد اولیه صنایع بالادست، با تولیدات مختلف و توسعه بازارهای صادراتی، نقش مهمی را در اقتصاد کشور و ارزآوری در شرایط کنونی بر عهده بگیرد.

کاوه: تأمین منابع مالی از طریق بازار سرمایه از دیگر ابزارهای در دسترس جهت تأمین منابع مالی بنگاه‌ها هست که از طریق انتشار انواع صکوک، تأمین مالی از طریق انتشار اوراق بهادار اسلامی در بازار سرمایه کشور انجام می‌شود. انتشار صکوک طبق فرآیند و ضوابط خاص موجود در بازار سرمایه، جهت تأمین منابع مالی و سرمایه در گردش بنگاه‌ها بکار رفته و سبب می‌شود، سرمایه‌های سرگردان به سمت تولید هدایت شود. بازار سرمایه در اکثر کشورهای در حال توسعه و پیشرفته جزو ارکان اصلی اقتصاد بوده و در کشور ما نیز در چند سال اخیر در حال حرکت در مسیر دستیابی به جایگاه اصلی خود است و بر اساس هدف‌گذاری مسئولان مرتبط، باید سهم بازار سرمایه در تأمین منابع مالی به 50 درصد افزایش پیدا کند، به‌گونه‌ای که تأمین منابع مالی میان‌مدت و بلندمدت بنگاه‌های اقتصادی از طریق این بازار انجام پذیرد.