صنعت و معدن موتور محرک اقتصاد

به گزارش فراتیتر، صنعت و معدن سال‌ها است که در نبرد با تحریم است و با وجود تقویت تولیدات داخلی و خودکفایی در خیلی از صنایع به دلیل عقب نماندن از فنّاوری‌های روز دنیا و رقابت با صنایع جهانی نیازمند تلاش بیشتر هستیم. صنعت و معدن در تقویم روز ۱۰ تیر را به نام خود ثبت کرده است. در این روز فعالان و جهادگران عرصه تولید به واسطه گرامی داشت خدمات صنعتگران گرد هم جمع می‌شوند. امسال در بیست و چهارمین سال شاهد هستیم که شرایط شیوع کرونا مانع گردهمایی صنعتگران شده است.
حال که این مراسم به قوت سال‌های گذشته برگزار نمی‌شود، بهتر پای صحبت مسئولان و کارشناسان صنعت و معدن بشینیم و شرایط امروز صنعت و معدن کشور را در حوزه‌های مختلف بررسی کنیم. در این راستا به سراغ فعال بزرگ‌ترین صنعت کشور یعنی صنعت فولاد رفتیم. امیرحسین کاوه دبیر سندیکای لوله و پروفیل فولادی ایران در خصوص مشکلات و تهدید‌های پیش رویی صنایع گفت: بنگاه‌های اقتصادی در دو بخش محیط تخصصی و عمومی دارای مشکلات مختلف در حوزه تولید هستند. مجموع مشکلات دو محیط تخصصی و عمومی، سبب رشد فزاینده قیمت تمام شده تولید، کاهش حاشیه سود و حتی سر به سری شده و در موجب کاهش شدید مصرف‌کننده در حوزه بازار مرتبط، رکود تورمی و در نهایت بیکاری صنایع پایین‌دست، کاهش اشتغال و در انتها منجر به ورشکستگی تولیدکنندگان می‌گردد.
کاوه ضمن اشاره به اقدامات انجام شده برای رفع مشکلات، به خبرنگار فراتیتر گفت: بخش خصوصی همواره تلاش کرده است که از طریق تشکل‌ها، نمایندگان اصناف و اتاق‌های بازرگانی، مشکلات مرتبط و راهکار‌های نهایی را ارائه کند تا در این مسیر بر اساس خرد جمعی و توانایی مسئولان تصمیم گیر صنعتی در شرایط کنونی کشور، شاهد مرتفع شدن چالش‌های بخش صنعت باشیم.

صنایع کوچک موتور محرک اقتصاد
وی در ادامه افزود: بهره‌گیری از دانش بروز در حوزه مدیریت بنگاه‌های اقتصادی و نیز بهره‌مندی از فناوری‌های نوین جهت تولید محصولات و خدمات مختلف، سبب رشد و تعالی صنایع، افزایش بهره‌وری و در نهایت موجب رشد تولید و رشد اقتصادی کشور می‌گردد.
مدیرعامل گروه صنعتی سدید اظهار داشت: صنایع کوچک در تمامی کشور‌ها به‌عنوان یک موتور محرک در صنعت و اقتصاد، با ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار و نیاز به سرمایه پایین توسط بخش‌های خصوصی واقعی ایجاد می‌گردند و از طریق رشد اشتغال و امکان صادرات محصولات و خدمات و نیز تأمین نیاز‌های بازار داخلی کشورها، نقش تأثیرگذاری در توسعه اقتصادی هر کشوری ایفا می‌کنند.
کاوه خاطرنشان کرد: به دلیل ماهیت پراکنده و خصوصی این بخش، در سیاست‌گذاری‌ها و مباحث حاکمیتی کمتر به صنایع کوچک و متوسط پرداخته می‌شود. این صنایع با توجه به فعالیت‌های اختصاصی خود در غالب سندیکا‌ها و تشکل‌ها سعی نموده‌اند تا در خواست‌ها و نیاز‌های مربوط به خود را از متولیان امر صنعت پی‌گیری کنند.

کارآفرینی و اشتغال از طریق صنایع کوچک
دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی تأکید کرد: صنایع کوچک از طریق کارآفرینی، نوآوری و تغییر فناوری؛ در ایجاد اشتغال و درآمدزایی نقش مهمی دارند و با توانایی در امر صادرات، نقش مؤثری در توسعه اقتصادی کشور، ایفا می‌نمایند.
به گفته کاوه، صادرات مواد خام در بالادست صنعت فولاد و همچنین صادرات فولاد خام به‌عنوان راهکار سریع برای جایگزینی درآمد‌های نفتی، انتخاب شده است که البته این استراتژی صحیح نیست، زیرا این موضوع سبب ایجاد خلل در فرآیند تولید در زنجیره فولاد شده و در نهایت سبب می‌شود، بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری‌های عظیم در طول زنجیره فولاد جهت تحقق اهداف سند چشم‌انداز، کمرنگ‌تر شود.
مدیرعامل گروه صنعتی سدید در نهایت به خبرنگار فراتیتر گفت: تأمین منابع مالی از طریق بازار سرمایه از دیگر ابزار‌های در دسترس جهت تأمین منابع مالی بنگاه‌ها هست که از طریق انتشار انواع صکوک و تأمین مالی از طریق انتشار اوراق بهادار اسلامی در بازار سرمایه کشور انجام می‌پذیرد. بر اساس هدف‌گذاری مسئولان مرتبط، باید سهم بازار سرمایه در تأمین منابع مالی به ۵۰ درصد افزایش پیدا نموده، به‌گونه‌ای که تأمین منابع مالی میان‌مدت و بلندمدت بنگاه‌های اقتصادی از طریق این بازار انجام پذیرد.

صنایع خلاق؛ عامل توسعه اقتصادی در دوران کرونا
شاید با شنیدن صنعت و معدن تصویر صنایع اصطلاحاً خشن مثل خودرو و فلزات اساسی برایمان شکل گیرد، اما صنایع خلاق که چند سالی است، بسیار موردتوجه قرارگرفته‌اند نیز در توسعه اقتصاد تأثیرگذار هستند. در این زمینه حجت‌الله مرادخانی پژوهشگر صنایع خلاق و مدرس دانشگاه در خصوص روند توسعه صنایع خلاق در گفتگو با فراتیترگفت: از ابتدای قرن ۲۰ که مفهوم خلاقیت مطرح شد، بستری به عنوان اقتصاد خلاق در دنیا شکل گرفت که منظور اقتصاد و ارزش اقتصادی بود که برآمده از خلاقیت هست.
مرادخانی اظهار داشت: در دنیای امروز بحث صنایع خلاق و فرهنگی یکی از محور‌های اصلی رشد جوامع در حال توسعه به شمار می‌آید که سرمایه‌گذاری‌های جدی نسبت به این موضوع انجام داده‌اند. در کشور ما یکی از عرصه‌های متنوع صنایع خلاق، حوزه صنایع‌دستی و هنر‌های سنتی است.
این پژوهشگر صنایع خلاق ضمن اشاره به تأثیرات کرونا ویروس بر صنایع‌دستی خاطرنشان کرد: در دوران کرونا فعالان صنایع‌دستی بحران‌ها و چالش‌های جدیدی را تجربه کرده‌اند. علت اصلی این بحران‌ها هم به متولیان این حوزه بر‌می‌گردد.
مراد خانی تأکید کرد: هم‌زمان با روز صنعت و معدن خوب است که اشاره‌ای به این نکته داشته باشیم که تا اواخر قرن ۲۰ در عرصه اقتصاد سه سرمایه عمده در جهان قابل‌بررسی بود. این سرمایه‌ها در حوزه طبیعی، مالی و انسانی است. در هزاره سوم و قرن ۲۱ خلاقیت و ایده‌های جدید تبدیل به یک مبنای اقتصادی شد و نوع چهارمی از سرمایه هم اضافه شده است و آن هم سرمایه فرهنگی هست. این سرمایه‌ها مبتنی بر خلاقیت به وجود می‌آیند و متأثر از همین حوزه در دنیا عرصه صنایع خلاق را داریم که صنایع‌دستی هم شامل می‌شود.
وی در ادامه افزود: می‌توان از این ظرفیت برای توسعه تولید و اشتغال استفاده کرد. قابلی‌های بی‌شماری برای توسعه صنایع خلاق در کشور ما وجود دارد.
این مدرس دانشگاه با تأکید بر آثار مثبت صنایع خلاق بر صنعت گردشگری به خبرنگار فراتیتر گفت: کارگاه‌های صنایع‌دستی یکی از جاذبه‌های گردشگری در هر منطقه هستند. در تمامی مناطق کشور ما این ظرفیت وجود دارد که از صنایع‌دستی در مسیر توسعه گردشگری استفاده کنیم.
مرادخانی در نهایت اظهار داشت: ارزش تجارت جهانی صنایع خلاق در سال ۲۰۰۲ میلادی رقمی بالغ‌بر ۲۰۸ میلیارد دلار امریکا بود که این عدد در سال ۲۰۱۵ به عدد ۵۰۹ میلیارد دلار رسید. دنیا در سال ۲۰۰۸ میلادی با رکود عظیم اقتصادی مواجه شد که منجر به زمین خوردن خیلی از صنایع شد، اما حوزه صنایع خلاق نشان دادند که دارای مقاومت و تاب‌آوری خوبی در شرایط بحران هستند.

صنعت و معدن جایگزین خوب اقتصاد نفت محور
در ادامه جویای نظرات وکلای ملت شدیم که سید جواد حسینی‌کیا عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در خصوص صنایع و معادن کشور گفت: صنعت و معدن به ویژه حوزه معدن که خمیرمایه و خوراک صنعتی است، می‌تواند به راحتی جایگزین نفت شود. در نتیجه درآمد‌های کشور و اشتغال کشور فراهم خواهد شد.
حسینی کیا اظهار داشت: در این مسیر چند حلقه هست که باید به یکدیگر متصل شوند تا به هدف نهایی برسیم. اولین مسئله متولیان امر هستند که به دولت و حوزه‌های وابسته به آن بر می‌گردد. در مرحله دوم باید از صنعتگران و سرمایه‌گذاران استفاده کرد تا با تسهیلات لازم، اقدامات و تلاش‌های آن‌ها را آسان کنیم. در بحث سوم نگاه و توسعه پایدار حائز اهمیت است که باید از طریق آمایش صنعت و معدن مورد بررسی قرار گیرد. به نحوی که بدون خام فروشی آیندگان را نیز موردنظر داشته باشیم.
وی در ادامه افزود: موضوع آب هم از اهمیت بالایی در حوزه صنعت و معدن برخوردار است که بدون آب صنعت و معدن ما عقیم خواهد ماند. در مرحله بعد دولت و دستگاه‌های متولی باید مشارکت مردم را بپذیرند. با پیوند این حلقه‌ها شاهد نوآوری و توسعه در صنایع مختلف از جمله خودروسازی و کشاورزی خواهیم بود.
دبیر اول کمیسیون صنایع و معادن مجلس در ادامه به خبرنگار فراتیتر تأکید کرد: در حوزه تحریم هم شاهد تحریم بخش دولتی هستیم و بخش خصوصی کار خود را در عرصه صادرات طبق روال انجام می‌دهد. بخش خصوصی زمانی در کارش موفق نبوده است که همراه با رانت و فامیل بازی بوده و افراد متخصص در آن‌ها فعال نبوده‌اند.
حسینی کیا خاطرنشان کرد: در خصوص حمایت از صنایع کوچک و متوسط عده‌ای اعتقاد دارند که باید حمایت کامل از صنایع بزرگ شکل گیرد. صنایع کوچک و متوسط جوابگو نیست و بازده خوبی ندارد. عده‌ای از اقتصاددان‌ها هم معتقدند که صنایع و کارگاه‌های کوچک‌مقیاس اشتغال‌زایی و توان رقابتی بیشتر دارند و مؤثر در اقتصاد هستند. در صادرات صنایع کوچک و متوسط ممکن است در بین غول‌های صنعتی و معدن نتوانند نقش خوبی ایفا کنند. با یک نگاه دوگانه می‌توان کار را به صنایع کوچک و متوسط داد و امر صادرات را به صنایع بزرگ واگذار کرد.

مسیر هموار صنعت و معدن گرفتار موانع داخلی
گرچه در نگاه اول صنعت و معدن کشور درگیر تحریم است و کرونا هم مشکلی بر دیگر مشکلات شده است، اما سو مدیریت، نبود تخصص نیز جایگاه اصلی را در مشکلات صنایع و معدن کشور دارند. همچنین رفتار دوگانه با بخش خصوصی است که گاهی با تسهیلات بیجا همراه می‌شود و گاهی با سخت‌گیری‌های بروکراسی مانع توسعه می‌شود، بزرگ‌ترین مشکل این روز‌های صنعت و معدن کشور است که در روز ملی صنعت و معدن باید نگاه ویژه‌ای به این موانع موجود در داخل شود.