به گزارش فراتیتر، حجت الله مرادخانی پژوهشگر صنایع خلاق و مدرس دانشگاه در خصوص روند توسعه صنایع خلاق گفت: از ابتدای قرن ۲۰ که مفهوم خلاقیت مطرح شد، بستری به عنوان اقتصاد خلاق در دنیا شکل گرفت که منظور اقتصاد و ارزش اقتصادی بود که برآمده از خلاقیت هست. ارزش اصلی کالایی که در دنیا تولید میشود، ناشی از خلاقیت به کار رفته در آنها است و به عنوان صنایع خلاق شناختند. به عنوان مثال سفالگری یک صنعت خلاق است که مواد اولیه آن یک تکه گل هست و فینفسه ارزش اقتصادی زیادی ندارد. اما زمانی که تبدیل به یک ظرف سفالی میشود و با یک ایده خاص هنری آفریده میشود، ارزش آن هزار برابر قیمت ماده اولیهاش است.
مرادخانی اظهار داشت: در دو دهه اخیر سازمان ملل از طریق سازمانهای اقماری آن مثل یونسکو و کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد (آنکتاد) حوزه صنایع خلاق و اقتصاد خلاق را پایش میکنند. آنکتاد صنایع خلاق را به ٨ دسته کلی تقسیم میکند که شامل: هنرهای دستی، محصولات سمعی و بصری، هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی، تولیدات دیجیتال، طراحی، صنعت نشر و رسانههای جدید هست.
وی افزود: در دنیای امروز بحث صنایع خلاق و فرهنگی یکی از محورهای اصلی رشد جوامع در حال توسعه به شمار میآید که سرمایه گذاریهای جدی نسبت به این موضوع انجام دادهاند. در کشور ما یکی از عرصههای متنوع صنایع خلاق، حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی است. این صنایع با سرمایههای کم ایجاد شغل میکنند و ظرفیتهای خوبی برای تقویت جوامع محلی در نواحی شهری و روستاهای دورتر از مرکز دارند. همچنین باید گفت که این حوزه حامل سنتهای فرهنگی و هنری سرزمین ایران است که به کمک آنها نسل به نسل تا امروز به دست ما رسیده است.
این پژوهشگر صنایع خلاق ضمن اشاره به تاثیرات کرونا ویروس بر صنایع دستی به خبرنگار فراتیتر خاطر نشان کرد: در دوران کرونا فعالان صنایع دستی بحرانها و چالشهای جدیدی را تجربه کرده اند. علت اصلی این بحرانها هم به متولیان این حوزه بر میگردد. در خصوص ایجاد زیر ساختهای لازم و خصوصا معرفی و فروش کالاها در فضای مجازی، وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اقدام کافی انجام نداده است. مختصر زیرساختهای فروش و معرفی صنایع دستی در فضای مجازی هم به فعالیتهای بخش خصوصی بر میگردد که در قالب فروشگاههای دیجیتال صنایع دستی فعالیت میکنند. در این شرایط هنرمندان صنایع دستی نیز از ظرفیت شبکههای اجتماعی استفاده کرده و آثارشان را بفروش میرسانند یا آموزش مجازی داده اند. اما به طور کلی کسب و کارهای این حوزه در دوره کرونا با مشکلات زیادی همراه بوده و هست.
مرادخانی در ادامه گفت: صنایع خلاق در حوزه آموزش و فروش قابلیتهای خوبی برای رونق اقتصاد خصوصا در نواحی دورتر از مرکز دارند. در دوران کرونا هنرمندانی نیز با استفاده از فضای مجازی کلاسهای آموزشی خود را همچنان ادامه میدهند. همچنین کالاهایشان را به کمک صفحات اجتماعی به طور مستقیم به مخاطب میفروشند و با ساز و کارهای پست به دست علاقهمندان میرسانند.
وی افزود: همزمان با روز صنعت و معدن خوب است که اشارهای به این نکته داشته باشیم که تا اواخر قرن ۲۰ در عرصه اقتصاد سه سرمایه عمده در جهان قابل بررسی بود. این سرمایهها در حوزه طبیعی، مالی و انسانی است. در هزاره سوم و قرن ۲۱ خلاقیت و ایدههای جدید تبدیل به یک مبنای اقتصادی شد و نوع چهارمی از سرمایه هم اضافه شده است و آن هم سرمایه فرهنگی هست. این سرمایهها مبتنی بر خلاقیت به وجود میآیند و متاثر از همین حوزه در دنیا عرصه صنایع خلاق را داریم که صنایع دستی هم شامل میشود. امیدوار هستیم که در روز صنعت متولیان امر در کشور نسبت به صنایع خلاق به عنوان نیرو محرکه اقتصاد در قرن ۲۱ نگاه ویژه و واقع بینانه داشته باشند چرا که هم اقتصادهای پیشرفته دنیا و هم اقتصادهای در حال توسعه دنیا به دنبال توسعه این حوزه در کشورهای خود هستند.
این مدرس دانشگاه به خبرنگار فراتیتر تاکید کرد: میتوان از این ظرفیت برای توسعه تولید و اشتغال استفاده کرد. قابلیهای بی شماری برای توسعه صنایع خلاق در کشور ما وجود دارد. در صورتی که نگاه متفاوتی به حوزه صنایع خلاق در ایران شود، قطعا میتوانیم با تمرکز بر صنایع دستی ایران اتفاقات خوبی رقم بزنیم. اما واجب است در راستای مهیا کردن زیر ساختهای این حوزه، حمایتهای حقوقی، مالی و توسعهای مورد توجه قرار گیرد. تا به این حرکت جهانی بپیوندیم و از فواید آن برای رشد و توسعه پایدار ایران استفاده کنیم.
مرادخانی با تاکید بر آثار مثبت صنایع خلاق بر صنعت گردشگری در گفتگو با فراتیتر گفت: کارگاههای صنایع دستی یکی از جاذبههای گردشگری در هر منطقه هستند و این موضوع که یک گردشگری روند خلق اثری را از نزدیک مشاهده کند، تاثیر زیادی بر وی داشته و میتواند زمین جذب گردشگر بیشتری هم فراهم بیاید و این خود در ادامه، رشد صنایع خلاق و صنعت گردشگری را بهمراه دارد. در تمامی مناطق کشور ما این ظرفیت وجود دارد که از صنایع دستی در مسیر توسعه گردش گری استفاده کنیم. یکی از راهکارهای مناسب راه اندازی تورهای کارگاه گردی است که از این طریق گردشگران شیوه و خلق یک اثر هنری را از نزدیک مشاهده کنند.
این پژوهشگر هنر در نهایت اظهار داشت: ارزش تجارت جهانی صنایع خلاق در سال ۲۰۰۲ میلادی رقمی بالغ بر ۲۰۸ میلیارد دلار امریکا بود که این عدد در سال ۲۰۱۵ به عدد ۵۰۹ میلیارد دلار رسید. در این بازه زمانی با یک نرخ متوسط رشد ۷ درصدی روند ادامه دارد. فراموش نکنیم دنیا در سال ۲۰۰۸ میلادی با رکود عظیم اقتصادی مواجه شد که منجر به زمین خوردن خیلی از صنایع شد، اما حوزه صنایع خلاق نشان دادند که دارای مقاومت و تاب آوری خوبی در شرایط بحران هستند. امیدواریم ما هم مثل دیگر کشورهای دنیا با توجه با ظرفیتهای بالقوه ایران بتوانیم از صنایع خلاق برای تولید ثروت و رشد اشتغال در کشور استفاده کنیم.