به گزارش فراتیتر، بورس هر روز رکورد جدیدی ثبت میکند. رشد بی سابقه شاخص طی روزها و هفتههای گذشته سبب نگرانی عدهای و خوشحالی عده دیگری شده است. در شرایط فعلی و با توجه به رشد قیمت در بازارهای مسکن، ارز، طلا و ... بسیاری رشد بورس را برای سرمایههای خرد، مناسب میدانند. اما در این بین دمیدن بر رشد بی مبنای بازار سرمایه توسط دولتمردان طی ماههای گذشته و بعضا ایجاد نوعی دو قطبی طرفداران بورس و کسانی که حضور عاقلانه در بورس را تبلیغ میکنند، نوعی نگاه منفی به نوسانات بورس را تشدید میکند.
یکی از موضوعاتی که در بازار سرمایه ایران باید مورد توجه باشد، عمق بخشیدن به معاملات است. تحلیلگران معتقدند عمق بازار نشان دهنده میزان خریداران و فروشندگان در یک بازار میباشد. اگر میزان خریدار و فروشنده همواره در حدی باشد که بدون صف خرید و فروش، هر موقع شما مایل بودید بتوانید سهامی را بخرید یا بفروشید، اصطلاحا میگوییم عمق بازار زیاد است. پس عملا بازارهای عمیق دارای قابلیت نقد شوندگی بالایی هستند و سرعت انجام معاملات در آنها بالا است. به عبارت دیگر، زمانی یک بورس را میتوان دارای عمق دانست که تغییرات نزولی و صعودی قیمت نمادها و حجم سفارشات به میزانی نوسان داشته باشدکه بتواند حجم مبنای تعریف شده برای هر سهم را پر کند. امروز در بازار ایران این نوسانات محدود بوده و بازار عمق چندانی ندارد.
در حال حاضر، ۶۴۰ شرکت در بورس عضو هستند که اگر دولت تصمیم نگیرد تا به بازار عمق نبخشد، نمیتوان امیدوار به طی روند مثبت در بورس بود. بورس اوراق بهادار ایران به شدت از عدم داشتن عمق کافی رنج میبرد.
از دیگر سو، افزایش شرکتهایی که در بورس حضور دارند، میتواند تا حدود زیادی عمق بازار را گسترش داده و میتواند مقابل نوسانات به دلیل سفته بازی و یا نوسان گیری عدهای را بگیرد.
* تجربه موفق عرضه ETFها الگویی برای عمقبخشی به بازار
طی سال ۹۹، دولت با عرضه صندوقهای ETF در سه مرحله به دنبال عمق بخشیدن به بازار است که تا حدودی و با عرضه یک سبد در خرداد ماه و ایجاد قابلیت خرید و فروش از ۷ تیر در بازار سرمایه به این هدف رسیده است. نکته جالب توجه اینکه این صندوق اولین تجربه وزارت اقتصاد در آزاد سازی بخشی از داراییهای دولت در شرکتهای بورسی است. حالا دولت با یک تجربه موفق در عرضه دارایی خود در قالب این صندوقها به دنبال عرضه شرکتهای فولادی و پالایشگاهی در قالب این صندوق هاست.
با گذشت ۳۷ روز از بازگشایی نماد دارایکم در بورس، قیمت آن تا حدود ۲۳۰ درصد رشد داشته است که این تجربه موفق میتواند هم برای مردم به عنوان سرمایه گذاران و هم برای دولت برای فروش مطمئن داراییهای خود در شرایط فعلی اقتصاد تجربه موفقی باشد.
البته تنها عرضه این صندوفهای ETF نمیتواند به بازار عمق ببخشد و در کنار این مساله دولت میتواند با افزایش عرضه اولیه در بورس و فرابورس و واگذاری سهام شرکتهای دولتی با سرعت بیشتر مشکل عمق کم بازار را حل کند.
* شکست عرضههای بلوکی راه برای افزایش سهام شناور باز کرد
دولت برای سال ۹۹، تعداد ۲۶ شرکت را برای عرضه در بورس مورد ارزیابی قرار داده است که بخشی از آن طی ماههای گذشته انجام شده و این روش میتواند تا حدودی مشکل عمق نداشتن بازار سرمایه در ایران را حل کند. البته دولت در سالهای گذشته به عرضه بلوکی این شرکتها روی آورده بود که تجربه ناموفق در این زمینه باعث شد، شیوه عرضه اولیه به صورت حضور همه سرمایه گذاران در خرید را تجربه کند.
افزایش شفافیت و کارآیی نمادهای بازار، تنوع بخشی به ابزارهای مالی و سرمایه گذاری برای اقشار مختلف مردم، ایجاد نظام تامین مالی مناسب از طریق بورس برای شرکتهای حاضر در بورس، تدوین نظام حقوقی مناسب جهت حمایت از شرکتها و سرمایه گذاران و تولید آمار و اطلاعات دقیق و به روز برای استفاده همگان در حال حاضر میتواند از جمله راهکارهای عمیق کردن بازار سرمایه در ایران باشد.
وجود نهادهای مالی با توان مالی بالا جهت بازگردان بازار در مواقع حساس و عدم توقف طولانی مدت نمادها به دلایل مختلف از جمله شرکت در مجامع عادی و فوق العاده و یا به دلایل افشای اطلاعات با اهمیت میتواند سرمایه گذاران را برای افزایش سرمایه و در نهایت افزایش عمق بازار ترغیب کند.
البته آزادسازی سهام عدالت طی ماههای گذشته تعداد افرادی که در بورس حضور دارند را افزایش داده که خود این مساله میتواند تا حدودی مساله عمق بازار بورس را حل کند.
حال باید دید، روشهای دولت برای عمق بخشیدن به بورس میتواند، راهگشای وضعیت فعلی و رشد ناهمگون شاخص بورس باشد یا خیر. البته باید به این مساله نیز توجه کرد که دولت، وزارت اقتصاد و سازمان بورس میبایست علاوه بر تمرکز بر روی عرضههای اولیه و صندوقهای سرمایه گذاری، راهکارهای دیگر بیان شده برای عمق بخشیدن به بورس را نیز عملیاتی کنند.