به گزارش فراتیتر، بعد از چند ماه تلاش دیپلماتیک ایالاتمتحده، قطعنامه موردنظر آمریکاییها برای تمدید تحریمهای تسلیحاتی با ۱۱ رأی ممتنع و ۲ رأی مخالف روسیه و چین مواجه شد. در حال حاضر موضوع حائز اهمیت، رویدادهای سیاسی بین ایران و آمریکا در ماههای آینده است. در این خصوص مهدی مطهرنیا کارشناس مسائل بینالملل به تحلیل این موضوع پرداخته است.
مطهرنیا اظهار داشت: در خصوص قطعنامه شورای امنیت باید به سطوح گوناگون تحلیل توجه داشت. سطح اول این است که رسیدن به چنین نتیجهای دور از انتظار نبود. اگرچه رأی ممتنع کشورهای اروپایی به ویژه فرانسه، انگلیس و آلمان تا حدودی جامعه مخاطبین را شگفتزده کرده است، اما آمریکاییها و طرف مقابل یعنی ایران و محیطهای پیرامونی به خوبی به این امر وقوف داشتند که رأی آوردن چنین پیشنویسی در شورای امنیت امکانپذیر نخواهد بود؛ چرا که رأی وتوی چین و روسیه را به دنبال داشت.
رأی ممتنع در رأیگیری نهادهای رسمی رأی منفی محسوب نمیشود
وی افزود: سطح دوم هم این است که رأی ممتنع ۱۱ کشور از نظر حقوقی و سیاسی رأی منفی به پیشنویس محسوب نمیشود؛ چرا که در ماده ۲۷ منشور سازمان ملل متحد، موضوع رأی ممتنع و عدم حضور رسمی یک کشور در رأیگیری نهادهای رسمی سازمان ملل متحد رأی منفی محسوب نمیشود. در نتیجه اگر دو رأی منفی مسکو و پکن نبود، باید بپذیریم که پیشنویس قطعنامه با ۲ رأی آمریکا و جمهوری دومینیکن تصویب میشد. با این وجود رأی ممتنع ۱۱ کشور در این نشست مجازی نشاندهنده رودررویی متحدان ایالت متحده آمریکا با سیاستهای ترامپیستی در واشنگتن است.
این کارشناس روابط بینالملل در ادامه ضمن اشاره به سطح سوم گفت: بیانیه جاناتان آلن نماینده دولت انگلستان تلطیف کننده رأی ممتنع آنها است. او از جانب کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان ایران را در موضع اتهامات کلاسیک خود قرار داده است. بالطبع او در خصوص این رأی ممتنع با حفظ مواضع پایتختهای اروپایی در چهارچوب برجام سخن گفته است و در نهایت تأکید کردهاند تا شورای حل اختلاف این مسئله را حل و با حضور آمریکاها این موضوع پیگیری شود. آنچه در مواضع کشورهای اروپایی به آن تصریح شده، ایجاد مانع در برابر تهران برای دستیابی به خریدوفروش سلاح در آینده است.
اروپاییها آمریکا را به عنوان یک کشور صاحبنظر در ارتباط با برجام پذیرفتهاند
مطهرنیا تأکید کرد: در چنین فضایی ایالاتمتحده آمریکا به خوبی میداند که پیشنویس قطعنامه رأی نمیآورد و چنین مانعی را در جلوی راه خود پیشبینی میکرد. حال سوا این است که با این وجود چرا ایالاتمتحده آمریکا بر آن اصرار ورزیده است؟ در سطح چهارم تحلیل به این پرسش اینگونه میتوان پاسخ داد که آمریکا در حال آمادهسازی افکار عمومی برای پذیرش منطق آمریکایی در گروه ۵+۱ هستند. پیشنهاد جدید پوتین مبنی بر برگزاری نشست ۵+۱ که ایران و آمریکا هم در آن حضور دارند، نشاندهنده همین امر است. از طرفی دیگر اروپاییها هم آمریکا را به عنوان یک کشور صاحبنظر در ارتباط با برجام پذیرفتهاند. با توجه به چتر رسانهای که آمریکا ایجاد کرده است، زمینه پذیرش این موضوع برای افکار عمومی فراهم شده است. همچنین آمریکاییها توانستهاند، با مطرح کردن این موضوع در شورای امنیت نشان دهند که میخواهند راهکارهای قانونی محدودسازی تهران را دنبال کنند. با این اوصاف آنها قادر خواهند زمینههای ایجاد فشارهای بیشتر بر تهران را فراهم سازند.
وی افزود: نکته پنجم در سطوح تحلیل به نوع رفتارهای ایالاتمتحده آمریکا در ارتباط با تهران در چندماهه اخیر باز میگردد. آمریکاییها از یکسو سخن از امکان معامله با تهران میکنند و صحبتهایی از میانجیگری آلمان شده است، اما از سویی دیگر فشارهای خود را بر ایران افزایش میدهد. به موازات همین مسائل، پرونده ایران در شورای امنیت هم مطرح میشود و اخباری از ضبط نفتکشهای ایرانی به میان میآید. این اخبار از سوی واشنگتن و وزارت خزانهداری آمریکا رسماً بیان شده، اما رئیسجمهوری ایران آن را تکذیب میکند.
پیمان صلح اسرائیل با امارات یک دومینوی رهایی ناپذیر خواهد بود
مطهرنیا خاطرنشان کرد: اقدامات اینچنینی از شوخیهای سیاسی عرصه کنونی نظام بینالملل است. این مباحث نشان میدهد که آمریکاییها در حال آمادهسازی افکار عمومی برای فشار بیشتر بر تهران هستند. در حالی از مذاکره سخن میگویند که ابعاد فشار بر تهران را در چهارچوب تحریمها افزایش دادهاند و فشارهای حداکثری همچنان ادامه دارد. این نکات در کنار تغییر و تحولاتی که در خاورمیانه در حال رخ دادن است، میتواند برای ایران هزینه بیشتری در بر داشته باشد. احتمالاً پیمان صلح اسرائیل با امارات یک دومینوی رهایی ناپذیر برای معامله بزرگ ایالاتمتحده آمریکا و اسرائیل با اعراب خواهد بود.
این کارشناس روابط بینالملل اظهار داشت: آمریکاییها بعد از رد قطعنامه تمدید تسلیحاتی ایران دو هدف را دنبال خواهند کرد. ابتدا برنامه تحتفشار قرار دادن ایران از طریق فعال کردن مکانیسم ماشه را پیگیری خواهند کرد و در مرحله بعد درخواست رأیگیری مجدد برای اعمال تحریمها بر علیه جمهوری اسلامی ایران از سوی آنها مطرح میشود. اکنون آنها در ارتباط با قطعنامه ۲۲۳۲ پیشنویسی را ارائه کردند که بر اساس آن خواهان تقابل با ایران هستند. اروپاییها پیشنویس نخست را نپذیرفتند و اصلاحاتی که آمریکاییها انجام دادهاند، اصلاحات موردنظر اروپاییها نبود. در رأیگیری نیز شاهد ۱۱ رأی ممتنع در این زمینه بودیم. در صورتی که آمریکاییها اصرار داشته باشند که تحریمها باید مجدداً اجرایی شود و این موضوع در شورای امنیت پذیرفته شود، در این صورت آمریکا هم به راحتی با حق وتوی خود تحریمها را بار دیگر ماندگار میکند. به موازات آن با فعال کردن مکانیسم ماشه و تأکید بر آن، فشار بیشتر را بر تهران وارد میشود.
فشارهای ایالاتمتحده آمریکا بر ایران کاهش نیافته است
مطهرنیا ضمن اشاره به فضای کنونی گفت: درخواست پوتین برای انجام مذاکره اعضای گروه ۵+۱ همزمان با حضور ایران و آمریکا و تلاش آلمانیها، به عنوان یکی از اعضای برجام برای مذاکره در خصوص پذیرش حق ایالاتمتحده آمریکا در ارتباط با محدود کردن فعالیتهای هستهای و نظامی ایران، یک فضاسازی بینالمللی است. دولت انگلیس نیز بسیار نزدیک به ایالاتمتحده آمریکا در این جهت حرکت میکند. این امر محتمل است که اگر آمریکا خود نتواند در این مسیر وارد عمل شود، با همکاری انگلیس این اقدام را عملی خواهد کرد. اخیراً انگلستان حمایتهای خود را از تهران کاهش داده و زبان دیپلماتیک رادیکالتری نسبت به تهران اتخاذ کرده است؛ چرا که تهران تلاش دارد با نزدیکی با چین و روسیه یک جبهه واحد ضد غرب تشکیل دهد.
این کارشناس روابط بینالملل خاطرنشان کرد: کمیسیون ویژه برجام برای حفظ برجام و بازگشت ایران به تعهدات برجامی بعد از گامهای ۵ گانه خروج تلاش میکند. این در حالی است که فشارهای ایالاتمتحده آمریکا بر ایران کاهش نیافته است از طرفی دیگر ما شاهد مجلسی جدید هستیم که در آن اکثریت نمایندگان نو محافظهکار هستند. شاهد بودیم که نمایندگانی در مجلس گذشته برجام را آتش زدهاند، اکنون حدود ۶ ماه است که از آغاز کار مجلس یازدهم میگذرد، اما علیرغم وعدههایی که در خروج از برجام و پروتکل الحاقی و حتی ان پی تی داده بودند، کوچکترین طرحی را عرضه نکردهاند. در حال حاضر ایران در موضعی قرار دارد که در سایه بحران کرونا حتی خروج پله کانی و گامبهگام از برجام نیز به فراموش سپرده شده است.
در صورت پیروزی بایدن و گذر از ماهعسل روابط دیپلماتیک، فشار بر ایران همچنان ادامه خواهد داشت
مطهرنیا در نهایت خاطرنشان کرد: ایالاتمتحده آمریکا به راحتی مسیر حرکت خود را در ادامه تحریمها بر علیه ایران بر نمیدارد. از طرفی دیگر ایران امید دارد تا در انتخابات ریاست جمهوری ایالاتمتحده آمریکا و احتمال حضور جو بایدن در کاخ سفید شاهد تغییراتی در تحریمها باشد. مسئولان ایران امید دارند که با آمدن جو بایدن رویکرد ایالاتمتحده آمریکا تغییر کند. اگرچه وعدههای انتخاباتی جو بایدن به نظر منطبق با ایران است، اما با ریاست جمهوری جو بایدن و گذر از روزهای خوش ماهعسل، او هم اعمال فشارها بر ایران را با ادبیات هم گرایانه میان واشنگتن و پایتختهای اروپایی به نمایش خواهد گذاشت. آنچه که اکنون در حال پیریزی است، اعمال فشار بیشتر بر تهران است. اگرچه سخن از شکست ایالاتمتحده آمریکا در اعمال فشار حداکثری مطرح میشود و نویسندگانی، چون جیسون رضائیان در مجلات مشهور ایالاتمتحده آمریکا به این موضوع میپردازند، اما به این معنا نیست که آمریکاییها از در مصالحه با تهران دربیایند. اظهاراتی که در این زمینه صورت گرفته در واقع آمادهسازی افکار عمومی برای برخورد شدیدتر با تهران بعد از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در دورههای بعد و تحتفشار قرار دادن رئیسجمهور آینده تلقی میشود.