مدیرعامل انجمن دیابت ایران مطرح کرد:
نیکوسخن مدیرعامل انجمن دیابت ایران گفت: انسولین طولانی اثر موجود در داروخانه‌ها چینی است و نباید عنوان نمود که این انسولین ایرانی است. باید بیماران بدانند که این انسولین Bio similar است.
به گزارش فراتیتر، بسیاری امروزه دیابت را یک نوع سبک زندگی می‌دانند که مانعی برای کار، زندگی و تحصیلشان نبوده، اما مشکلات این روزها، دغدغه‌هایی را برای این بیماران ایجاد کرده است. موضوع تخصیص ارز برای حیاتی‌ترین داروی بیماران دیابتی مهمترین مسئله این روز‌های بیماران دیابتی است و صحبت از انسولین در فضای مجازی افزایش‌یافته است. بسیاری زا بیماران در پیام‌های توئیتری و اینستاگرامی به دنبال آدرس داروخانه‌ها و مراکزی هستند که انسولین در آن‌ها توزیع می‌شود. خبرنگار فراتیتر در این خصوص با دکتر امیرکامران نیکوسخن مدیرعامل انجمن دیابت ایران گفتگویی داشته که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
فراتیتر: چه انسولین‌هایی در ایران به صورت کامل تولید می‌شوند؟
نیکوسخن: در حال حاضر انسولین‌های انسانی nph و انسولین Regular در ایران تولید می‌شوند. شرکت‌های مختلفی این انسولین‌ها را تولید می‌کنند که عمده تولید را در شرکت دارویی اکسیر شاهد هستیم.
فراتیتر: بیماران در تأمین چه انسولین‌هایی با مشکل مواجه هستند؟
نیکوسخن: در خصوص تأمین انسولین انسانی مشکلی در داخل کشور نداریم. مشکل ما در تأمین انسولین‌های آنالوگ (نوترکیب) است. این انسولین‌ها در کشور ما وارداتی است و به دلیل مشکلات ارزی موجود، بانک مرکزی امکان تأمین ارز لازم برای شرکت‌های واردکننده را ندارد. انسولین‌های وارداتی عمدتاً از دو شرکت Sanofi و Novo Nordisk تأمین می‌شود. مشکلات تأمین ارز دولتی منجر به کم یاب شدن انسولین موردنیاز بیماران شده است.
فراتیتر: انسولین‌های آنالوگ چه تفاوتی با انسولین‌های دارند که در کشور تولید می‌شوند؟
نیکوسخن: این انسولین‌ها به واسطه خواص ویژه‌ای که دارند، کیفیت زندگی دیابتی‌ها را بالاتر برده‌اند. انسولین‌های ذکر شده زود اثر هستند و دیابتی‌ها هم‌زمان با مصرف غذا می‌توانند آن را تزریق کنند. بر خلاف انسولین‌های قدیمی دیگر نیاز نیست که قبل نیم ساعت قبل از غذا این کار صورت گیرد. همچنین اثر این نوع انسولین زودتر از بین می‌رود و شاهد افت قند خون کمتری در بیماران هستیم. در انسولین‌های آنالوگ طولانی اثر نیز تغییراتی ایجاد شده ا که استفاده از آن‌ها نسبت به انسولین nph راحت‌تر است. بیماران دیابتی انسولین nph را باید دو یا سه بار در روز مصرف می‌کردند، اما این انسولین‌های طولانی اثر جدید معمولاً یک‌بار در روز تزریق می‌شوند. همچنین، چون مقدار این انسولین‌ها در خون بالا و پایین نمی‌شود، افت قند کمتری نیز شاهد هستیم. این انسولین‌ها به واسطه شکل فیزیکی (قلمی) که دارند، مورد استقبال دیابتی‌ها و پزشکان آن‌ها قرارگرفته است.
فراتیتر: تا به امروز چه شرکت‌هایی در دنیا اقدام به تولید انسولین کرده‌اند؟
نیکوسخن: روند کار شرکت‌های تولیدکننده انسولین و یا هر داروی دیگر در دنیا به این صورت است که هم‌زمان با تولید دارویی جدید، دیگر کشور‌ها هم به فرم تهیه آن دارو دسترسی پیدا می‌کنند، اما بر اساس قوانین بین‌المللی دارو‌های جدید patent (کپی‌رایت) دارند. شرکتی که اولین بار دارویی را می‌سازند، مدت چند سال patent اخذ می‌کنند تا تنها خودش مجاز باشد که دارو را تولید کند. درنتیجه شرکت‌های دیگر مجاز به تولید این دارو نیستند. زمانی که patent دارویی به پایان می‌رسد، دیگر شرکت‌ها مجوز تولید آن دارو را پیدا می‌کنند. انسولین‌های ساخته شده بعد از patent دیگر برند نیستند و اصطلاحاً Bio similar نام دارند. نکته مهم این است که کارایی انسولین‌های Bio similar باید توسط مراجع رسمی غذا و دارو مشخص شوند. سازمان غذا و داروی امریکا از جمله این مراجع است که باید این نوع از انسولین‌ها را تائید کند. یکی از محبوب‌ترین انسولین‌های دنیا هم انسولین Lantus است که به اصطلاح متخصصان دیابت به صورت ۲۴ ساعته بدون قله است. این دارو متعلق به شرکت Sanofi بوده، اما با پایان patent این انسولین، شرکت‌های دیگر دنیا نیز اقدام به تولید آن کردند. به‌طور مثال شرکت Eli Lilly امریکا که در تولید دارو پیشتاز است، این انسولین را به اسم Abasaglar تولید کرد که در حال حاضر در ایران نیز موجود است. در حقیقت این انسولین Bio similar انسولین Lantus است.
فراتیتر: به تازگی انسولین طولانی اثری در ایران توزیع شده است که داروخانه‌ها به اسم انسولین ایرانی به بیماران عرضه می‌کنند، آیا این دارو مورد تائید است؟
نیکو سخن: یکی از شرکت‌های تولیدکننده انسولین Lantus یک شرکت چینی است که انسولین طولانی اثر خود را در شرکتی به اسم Gan & Lee تولید کرده است. این دارو در سال ۲۰۰۵ تنها از چین تاییده گرفته است و تاییده‌های جهانی مثل سازمان غذای دارویی امریکا و اروپا را ندارد. البته از همان سال تا به امروز در این کشور مورداستفاده قرارگرفته است. این همان نوع از انسولین است که وارد ایران شده و در داروخانه‌ها به اسم انسولین ایرانی توزیع می‌شود. در واقع ماده اصلی این انسولین و قطعات قلم آن وارد شده و تنها در کارخانه ایرانی مونتاژ می‌شود. این انسولین به اسم basalin در داروخانه‌ها توزیع گردیده است. در آینده نزدیک این انسولین از صفر تا ۱۰۰ در داخل ایران تولید خواهد شد. البته باید مطالعات بالینی و بررسی‌های بیشتری انجام شود؛ بنابراین نمی‌توان گفت که این انسولین ایرانی است و حق بیماران هست که این انسولین Bio similar محسوب می‌شود. تشکیل مراکز برای اطلاع‌رسانی و بیان مشکلات انسولین‌ها توسط بیماران و پزشکان موضوع مهم برای همه شرکت‌های واردکننده است. در مصر، تایلند، پاکستان و مکزیک هم از انسولین basalin استفاده شده است. با همه این شرایط به علت تفاوت فردی باید در کشور ما مورد ارزیابی کامل قرار گیرد. فعلاً این شرکت تنها انسولین‌های طولانی اثر را وارد ایران کرده است و در آینده انسولین‌های زود اثر و میکس (ترکیب انسولین زود اثر و طولانی اثر) نیز به صورت کامل در ایران تولید خواهد شد.
فراتیتر: آیا انسولین‌های Bio similar موجود پاسخگوی بیماران دیابتی ایرانی بوده است؟
نیکو سخن: به صورت کلی در خصوص انسولین‌های Bio similar چند نکته مورد توجه باید قرار گیرد. نکته اول میزان شباهت انسولین Bio similar با انسولین اصلی است. در صورتی که شباهت تائید شود، پزشک باید با دلایل خاص انسولین جدید را تجویز کند. یکی از این دلایل قیمت انسولین‌های Bio similar است. فدراسیون بین‌المللی دیابت نیز توصیه کرده که این انسولین‌ها باید حداقل ۵۰ درصد ارزان‌تر باشند تا به پاسخ گوی جمعیت رو به افزایش دیابت خصوصاً دیابتی‌های وابسته به انسولین باشیم. انسولین داروی گرانی در دنیا به حساب می‌آید و ۷۰ درصد جمعیت دیابتی جهان که بیماری خود را با انسولین را کنترل می‌کنند، در کشور‌های با درآمد پایین و متوسط زندگی می‌کنند. یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه کرد، موضوع دخالت داروخانه‌ها در تشخیص و تجویز پزشک است. هیچ داروخانه‌ای اجازه تغییر انسولین بیمار را ندارد. اگر پزشکی برای بیماری Lantus تجویز می‌کند داروخانه نمی‌تواند به جای آن انسولین basalin را به بیمار دهد، اما متأسفانه شاهد هستیم که این‌گونه اتفاق در داروخانه‌های ما صورت می‌گیرد. هر تغییری در نوع انسولین، حتی برند آن باید با مشورت پزشک معالج باشد. این موضوع هنوز در کشور ما جا نیفتاده است و انتظار داریم که وزارت بهداشت به آن رسیدگی کند.
فراتیتر: چه اقداماتی در زمینه تخلف داروخانه‌ها صورت گرفته است؟
نیکوسخن: انجمن دیابت ایران و انجمن دیابت گابریک از انجمن‌های اصلی در حوزه دیابت هستند و وکیل مدافع بیماران دیابتی محسوب می‌شوند. در این خصوص این دو انجمن اقدام به ارسال نامه‌ای مبنی بر عدم دخالت داروخانه‌ها در دستور پزشک به وزارت بهداشت ارسال کرده‌اند. پزشکان داروساز باید بدانند که حق پیشنهاد انسولین به هیچ بیمار دیابتی را ندارند.
فراتیتر: چه اقداماتی برای رفع مشکلات تأمین انسولین بیماران دیابتی انجام‌شده است؟
نیکوسخن: انجمن دیابت ایران و انجمن دیابت گابریک در این زمینه هم نامه‌نگاری‌هایی با بانک مرکزی در خصوص تأمین ارز انسولین داشته‌اند. انسولین برای بیماران دیابتی جنبه حیاتی دارد و حتی یک روز تأخیر در تأمین این دارو برای دیابتی‌ها می‌تواند عواقب خطرناک داشته باشد و حتی مرگ را به همراه شود. این موضوع موضوعی نیست که مورد سهل‌انگاری و شوخی قرار گیرد. شرکت‌های وارده کننده چند ماهی است که انسولین موردنیاز بیماران را وارد کرده، اما هزینه‌ای دریافت نکرده‌اند. در کنار همه این مشکلات با تصمیم سازمان غذا و داروی کشور مواجه هستیم که تنها اجازه توزیع انسولین را به داروخانه‌های خاص داده است. از آنجا که انسولین در کشور ما نسبت به کشور‌های همسایه ارزان‌تر است، در مواردی شاهد قاچاق این دارو نیز بودیم. یکی دیگر از مشکلات موجود در خصوص تائید دارو است. سازمان‌هایی که باید میزان داروی را تائید کنند آن مقدار که پزشک مشخص می‌کند را تائید نمی‌کنند و تعداد انسولینی موردنیاز که پزشک تجویز می‌کند را در اختیار بیمار قرار نمی‌دهند. ما شاهد آن هستیم که بیماران در اوضاع شیوع کرونا باید چندین بار به پزشک، داروخانه و مرکز تائید نسخه مراجعه کنند تا بتوانند سهمیه یک ماه خود را دریافت کنند. قوانین موجود در این زمینه سبب شده تا وقت زیادی از بیمار و پزشک گرفته شود. در شرایط کرونایی بهتر حداقل سهمیه بیماران دو ماه یک‌بار باشد که تردد بیماران کاهش یابد.
فراتیتر: هم‌زمان با افزایش قیمت ارز شاهد گرانی نوار‌های تست قند خون بوده‌ایم، آیا بیمه‌ها این هزینه را پوشش می‌دهند؟
نیکوسخن: مشکل تخصیص ارز دولتی را در شرکت‌هایی که دستگاه تست قند خون تولید می‌کنند نیز شاهد هستیم. در حال حاضر با وجود ارز دولتی نوار‌های تست قند خون بالای ۷۰ یا ۸۰ هزار تومان هستند. در صورتی که ارز دولتی تخصیص داده نشود، قیمت هر بسته تست قند خون ۴ برابر خواهد شد. تست قند خون برای آن‌هایی که انسولین می‌زنند، از تزریق انسولین هم مهم‌تر است. این تست برای خیلی از دیابتی‌ها به اندازه انسولین حیاتی است. در حال حاضر تنها بیمه‌ای که نوار تست قند خون را می‌پذیرد، بیمه نیرو‌های مسلح است. با این وجود این بیمه هم مشکلاتی را دارد... این بیمه به همه افراد دیابتی روزی یک تست قند خون اختصاص می‌دهد. از سوی انجمن دیابت ایران و انجمن دیابت گابریک با بیمه ارتش در حال رایزنی هستیم تا نیاز دیابتی‌ها برای تست قند خون مشخص شود. بعضی از بیماران دیابتی نیاز به تست قند خون ندارند از طرفی دیگر، بعضی‌ها هم نیاز به چندین تست قند خون دارند که باید این موضوع در بیمه‌ها مشخص شود. اگر بیمه‌ها هزینه تست قند خون را پرداخت کنند از هزینه عوارض بیماری کم خواهد شد. بیمه‌های موجود به غیر بیمه نیرو‌های مسلح هیچ همکاری برای هزینه‌های تست قند خون نداشته‌اند.
فراتیتر: آیا دستگاه تست قند خون تولید داخل داریم؟
نیکوسخن: در حال حاضر تنها شرکتی که دستگاه تست قند خون ایرانی را تولید می‌کند، شرکت آوان است. این دستگاه تاییده‌های موردنیاز را اخذ کرده است و کیفیت مناسبی دارد. قرار است در آینده نزدیک برای این دستگاه تست قند خون اپلیکیشنی طراحی خواهد شد که به دیابتی‌ها در کنترل قند خون کمک نماید. دستگاه تست قند خون تکنیک جدیدی ندارد و بیش از ۴۰ سال است که در جهان تولید می‌شود. این در حالی است که متأسفانه در کشور ما تولید این دستگاه با مشکل مواجه بوده است. در صورتی که در ایران تولید شود، ارزبری و قیمت کمتری خواهد داشت.
