به گزارش فراتیتر، اگرچه دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور فعلی آمریکا و برخلاف مخالفش جو بایدن به افزایش فشارها بر تهران باور دارد اما او تایید کرده که در صورت پیروزی مجدد در انتخابات به یک توافق دوجانبه بسیار ارزشمند دست پیدا می‌کند.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در یک کنفرانس مجازی با اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا به مخاطبان آمریکایی‌اش توضیح داد که سیاست‌های دونالد ترامپ آن‌ها در قبال ایران گمراه می‌کند. ظریف همچنین در مصاحبه اخیرش با شبکه یک تلویزیون رسمی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران تحریم‌های جدید ایالات متحده علیه ایران را که احتمالا به عنوان یک اقدام تبلیغاتی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار شده را به شدت محکوم کرد.
چهار سال پیش بود که دونالد ترامپ، نامزد انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، قول داد که اگر به عنوان رییس جمهور منتخب مردم آمریکا انتخاب شود، توافق هسته‌ای به اصلاح خودش «جعلی» برجام را زیر سوال می‌برد و توافقی را جایگزین آن می‌کند که شرایط بهتری داشته باشد. اگرچه ترامپ در ماه می سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شده اما تلاش‌های او برای رسیدن به یک توافق جدید با ایران نتیجه‌ای به همراه نداشته است. آیا انتخاب مجدد او به عنوان رییس جمهور آمریکا می‌تواند روابط ایالات متحده با جمهوری اسلامی ایران را وارد سطح تازه‌ای کند؟ حضور بایدن در کاخ سفید چه تغییری در شرایط ایجاد می‌کند؟
یک‌جانبه‌گرایی ایالات متحده آمریکا در دوران دونالد ترامپ
واشنگتن در ماه آگوست از مکانیزمی موسوم به مکانیزم ماشه سخن گفت که آغاز آن می‌توانست همه تحریم‌های لغوشده سازمان ملل علیه ایران را بازگرداند. مایك پمپئو، وزیر امور خارجه آمریكا، با بیان اینكه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران (كه مدتی پیش و در پوشش برجام لغو شده بود) حتی پس از یک دوره حل اختلاف سی روزه همچنان بازگردانده می‌شود. دولت آقای پمپئو در نهایت کشورهای عضو سازمان ملل که به آغاز مکانیزم ماشه بی توجه هستند را تهدید کرد اما وزرای خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس که نقش بسیار مهمی در مذاکرات هسته‌ای با ایران داشتند تاکید کردند که در مکانیزم ماشه پیرو آمریکا نیستند و اجازه نمی‌دهند که آمریکا تحریم‌های سازمان ملل را بر علیه ایران فعال کند.
اگرچه دبیرکل سازمان ملل یعنی آنتونیو گوترش مدعی شده که با توجه به شرایط قانونی نیازی به بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران نمی‌بیند اما سیزده عضو از پانزده عضو شورای امنیت این احتمال را مطرح کرده‌اند که ایالات متحده این قدرت را دارد که به طور کاملا یکجانبه مکانیسم ماشه را بر علیه ایران به کار بگیرد. آن هم در شرایطی که حدود دو سال است که از برجام خارج شده است.
جو بایدن به دیپلماسی جهانی امیدوار به نظر می‌رسد
نماینده حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده می‌گوید در صورت راهیابی به کاخ سفید به معاهده برجام بازمی‌گردد. جو بایدن در مصاحبه با برنامه تلویزیونی سی ان ان مدعی شد که اگر رییس جمهور آمریکا شود بدون هیچ شک و تردیدی به برجام متعهد می‌شود. او تنها یک شرط برای بازگشت به برجام در برابر هم‌تای ایرانی‌اش قرار داده است؛ ایران صرفا باید به شرایطی که برنامه جامع هسته‌ای به آن متعهد شده بود، احترام بگذارد.
نایسان رفعتی ، تحلیلگر ارشد حوزه بین الملل می گوید در صورت انتخاب جو بایدن به عنوان رییس جمهور آمریکا آن‌ها شرایط را بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند چه وضعیتی برای منع و لغو تحریم‌های اقتصادی وجود دارد. حتی در صورت پیروزی بایدن هم دولت ایران فقط چند ماه فرصت دارد تا پیش از پایان دوران حکمرانی‌اش شرایط را تغییر دهد. از آن‌جایی که حسن روحانی، رییس جمهور فعلی ایران در ماه ژوئن سال ۲۰۲۱ و پس از هشت سال ریاست جمهوری از قدرت کنار می‌رود، رییس جمهور جدیدی در ایران روی کار می‌آید که با توجه به وضعیت سیاسی ایران احتمالا از حسن روحانی تندروتر باشد.
اگر ترامپ پیروز انتخابات باشد، توافق جدیدی به دست می‌آید؟
اگر بایدن رییس جمهور جدید آمریکا باشد این فرصت را دارد تا حداقل تا آمدن دولت جدید در ایران صبر کرده و برجام را در دوران پس از حسن روحانی بازگرداند. اما دونالد ترامپ که به نظر می‌رسد تاثیرگذاری بیشتری از رقیب دموکراتش داشته باشد تاکید کرده که ایران را به میز مذاکره بازمی‌گرداند. اما این مذاکره برای حضور در یک توافق جدید است که هیچ ارتباطی با برجام ندارد. آرین طباطبایی، کارشناس مسائل ایران از صندوق مارشال آلمان در ایالات متحده، می‌گوید: «ترامپ می‌تواند به معنای واقعی کلمه همه تلاشش را به کار بگیرد تا با ایران به یک توافق جدید دست پیدا کند.» آرین طباطبایی انتظار دارد رییس جمهور فعلی آمریکا برای ثبت یک توافق جدید با ایران از همان سیاست‌هایی یاری بگیرد که کره شمالی را به پای میز مذاکره کشاند. او می‌گوید: «آن سیاست‌ها احتمال درگیری با اروپا را کاهش می‌دهد و فراموش نکنید که ترامپ علاقه خاصی به فشار یک جانبه دارد.»
طباطبایی باور دارد که توافق جدید به احتمال بسیار زیاد تحت تاثیر تغییرات اخیر خاورمیانه باشد. او در ادامه گفت: «ما می‌توانستیم شاهد تشدید وضعیت در خاورمیانه باشیم. به شکل بالقوه تنش‌ها در میان اسراییل، سوریه، عراق و ایران افزایش پیدا کرده بود.»
وضعیت در ایران چه تغییری می‌کند؟
آیت الله سید علی خامنه‌ای، رهبر انقلاب، مذاکرات با واشنگتن را پیش از انتخابات ریاست جمهوری آینده در ماه نوامبر رد کرده است. به باور او ترامپ از این توافق سود بیشتری به دست می‌آورد. علی مطهری، نائب رئیس مجلس دهم، به خبرگزاری ایرنا گفته بود: «با توجه به شرایط دشواری که وجود دارد احتمالا کنترل تندروهای مجلس روی رییس جمهور بعدی سود بسیاری به همراه دارد. آن‌ها می‌خواهند نتیجه مطلوب خودشان را به دست آورده و با ایالات متحده مذاکره کنند.»
منبع: dw
