مؤمنی کارشناس مسائل آسیای میانه و قفقاز مطرح کرد:
آذربایجان، قره‌باغ و ارمنستان جز تمدن ایرانی بودند و با ایران سابقه فرهنگی داشتند. ایران بیشترین حق نظارت و مداخله را در حل این بحران دارد.
به گزارش فراتیتر، چند روزی است که آتش منطقه قره‌باغ دوباره شعله‌ور و روستا‌های مرزی ایران نیز درگیر این مناقشه شده‌اند. میرقاسم مؤمنی کارشناس مسائل آسیای میانه و قفقاز در گفتگو با خبرنگار فراتیتر گفت: اگر نگاه تاریخی به مناقشه قفقاز داشته باشیم، این مناقشه از زمان به قدرت رسیدن استالین و تغییر ترکیب‌های جغرافیایی و قومیتی این منطقه شکل گرفته است. آن زمان در قفقاز جنوبی یک جا به جایی جغرافیایی روی داد و منطقه قره‌باغ که به لحاظ جغرافیایی بسیار مهم و استراتژیک بود، مورد مناقشه ارمنستان و آذربایجان قرار گرفت. این مناقشه از سال ۱۹۸۸ آغاز شد و بعد از فروپاشی شوروی و استقلال جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان در سال ۱۹۹۱، شاهد آغاز درگیری‌های سخت بر سر این منطقه بودیم.
مؤمنی اظهار داشت: این درگیری‌ها منجر به آوارگی یک‌میلیون آذری و اشغال ۲۰ درصد از خاک آذربایجان شد. به لحاظ تاریخی این سه منطقه یعنی آذربایجان، قره باغ و ارمنستان، همگی جز تمدن ایران بودند و سابقه فرهنگی با ایران داشتند. نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد، این است که ایران بیشترین حق نظارت و مداخله را در حل این بحران دارد، اما به دلیل فشار‌های سیاسی فرا سرزمینی امریکا و روسیه، گروه مینسک در سال ۱۹۹۵ به این مسئله ورود کرد و مسئولیت حل بحران قره‌باغ به روسیه، امریکا و فرانسه واگذار شد.
وی افزود: البته بعد از ۲۵ سال متأسفانه شاهد شکست این گروه در زمینه برقراری صلح بودیم. در قره‌باغ علاوه بر موضوع سرزمینی که یک موضوع استراتژیک جهانی است، بحث انتقال انرژی به حوزه خزر و اروپا نیز مطرح است و روسیه در صادرات نفت و گاز نقش مهمی در این منطقه دارد. با ایجاد خط لوله باکو، تفلیس و جیحان که نفت آذربایجان و برخی از تولیدات کشور‌های حوزه خزر را به بندر جیحان، ترکیهو دیگر کشور‌های دنیا صادر می‌کرد، وضعیت منوپولی روسیه در منطقه تهدید شد. جنگ قره‌باغ در شرایط فعلی بیشتر از آن که سیاسی باشد، اقتصادی و نفتی است.
این کارشناس مسائل آسیای میانه و قفقاز ضمن تأکید بر اهمیت این منطقه گفت: کشوری که بتواند بر قفقاز جنوبی حکومت کند، قیمت نفت و گاز را تعیین می‌کند. ایجاد یک خط تولید برای صادرات از قفقاز از طریق ارمنستان و گرجستان می‌تواند روسیه را کنار بگذارد. رقابت‌هایی که در خصوص نفت وجود دارد، منجر به ماندگاری مناقشات در منطقه قره‌باغ شده است و این مناقشه حل نخواهد شد. روس‌ها و آمریکایی‌ها مایل به حل این مناقشه نیستند.
مؤمنی در ادامه خاطرنشان کرد: درگیری‌هایی در این منطقه مجددا شروع شده است، اما موقت خواهد بود. ایجاد این مناقشه جدید از سوی طرفین، دو هدف را دنبال می‌کند. هدف اول پاسخ مقامات کشور‌های آذربایجان و ارمنستان به افکار عمومی و اقناع آن‌ها نسبت به تعیین تکلیف منطقه قره‌باغ است. در این شرایط فرصت ورود جمهوری اسلامی ایران به این مناقشه ایجاد شده است چرا که ایران هم با ارمنستان و هم آذربایجان و مهم‌تر از آن، با قره‌باغ مرز مشترک دارد. قره‌باغ از نظر تاریخی و فرهنگی جز تمدن ایرانی است و ما متاسفانه به دلیل مسائل بعد از جنگ، تحریم و مسائل هسته‌ای از پرداختن به قره‌باغ مغفول بوده‌ایم. اما کشوری مثل ترکیه بیشترین سود را از این مناقشه می‌برد و بیشترین قرارداد‌های نفتی و تجاری را ترکیه به بهانه حمایت از آذربایجان بر سر قره‌باغ دارد.
وی افزود: ما شاهد تبلیغات ضدایرانی در آذربایجان هستیم که منجر به ایجاد خسارت برای جمهوری اسلامی ایران شده است. مناقشه جدید فرصتی است که ایران بتواند در این موضوع دخالت کند تا نقش مؤثرتری پیرامون مسائل منطقه ایفا کند. ایران باید شکست گروه مینسگ را اعلام کند چرا که گروه مینسک توان ادامه روند صلح را ندارد. در این میان اگرچه مردم آذربایجان و ارمنستان بیشتر به صلح تمایل دارند، اما به دلیل منافع روسیه و امریکا و اروپا مناقشه و بلاتکلیفی همچنان ادامه دارد. ادامه این روند به ضرر منطقه و جمهوری اسلامی خواهد بود.
این کارشناس مسائل آسیای میانه و قفقاز در پایان ضمن اشاره به بحث استقلال جمهوری قره‌باغ تأکید کرد: جمهوری قره‌باغ قبلاً هم اعلام استقلال کرده و ارمنستان به عنوان اولین کشور استقلال قره‌باغ را به رسمیت شناخته است. البته این استقلال در حال حاضر مضحک است، چون بر اساس توافق دولت ارمنستان با روسیه، مرز‌های قره‌باغ در اختیار نیرو‌های روس است و خود ارمنستان هم به دلیل استقرار روس‌ها استقلال کامل ندارد. این امر بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و هیچ کشوری در منطقه حاضر به رسمیت شناختن استقلال این منطقه نیست. بر اساس اسناد موجود، قره‌باغ جز خاک آذربایجان است و به نظر من گره‌گشای این مناقشه جمهور اسلامی ایران است. در حال حاضر رسانه‌های ضدانقلاب و پان‌ترکیسم در حال تبلیغ علیه جمهوری اسلامی هستند و ادعا می‌کنند که ایران کمک نظامی به ارمنستان می‌کند، اما تمام این شایعات کذب است. در این سال‌ها ایران هراسی این گروه‌ها سبب جذب مردم آذربایجان به ترکیه شده است؛ با این حال به تظر می‌رسد مردم آذربایجان در شرایط فعلی متوجه شده‌اند تنها ایران است که به مردم آذربایجان کمک می‌کند.
