به گزارش فراتیتر، برنامه تسلیحاتی کره شمالی نشان داد که چرا یک توافق هسته‌ای ناقص بهتر از عدم توافق است. ایالات متحده به همان شکلی که پیونگ یانگ را متوقف کرد تلاش می‌کند تا با فشار حداکثری تهران را هم منزوی کند.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، اعتقاد دارد، برای دور نگه داشتن ایران و کره شمالی از فناوری‌های هسته‌ای بهترین روش فشار حداکثری است. سیاستی که با تحریم‌های سخت و دشوار طرف مقابل را پای میز گفتگو حاضر می‌کند. جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق ترامپ، معمار اصلی طرج‌های فشارهای حداکثر بود. اما پس از برکناری بولتون شرایط تقریبا تغییر کرد. در ابتدا به نظر می‌رسید با برکناری بولتون، سیاست‌های فشار حداکثری هم تغییر می‌کند. رویکرد سیاست‌های خارجی ترامپ همیشه مورد انتقاد قرار گرفته است و این مسئله ارتباطی با حضور یا عدم حضور بولتون نداشت. باوجود همه تهدیدهایی که حتی احتمال نابودی کره شمالی را مطرح می‌کرد، در نهایت توافق جالبی میان دو کشور شکل گرفت. کره شمالی بیشتر از هشت آزمایش موشکی از ماه ژوئیه انجام داده است.
فشار حداکثری نسبت به ایران اما تفاوت داشت. تهدیدهایی که برای کره شمالی در نظر گرفته شده بود با ایران متفاوت بود. برای ایران، فشار حداکثری به معنای خروج از برجام بود. توافقی که در دوران باراک اوباما به دست آمده بود، لغو شد تا ایران از جوامع جهانی فاصله بگیرد. در سال ۲۰۱۷، جهان نگران آتش خشم و نفرتی بود که آهسته آهسته میان دو کره شکل گرفته بود و ممکن بود منفجر شود. در حالی که دولت ترامپ تا مدتی کوتاه تا پیش از توافق با کره شمالی آن را تهدید می‌کرد، ناگهان رفتاری محبت‌آمیز پیدا کرد. اگرچه به نظر می‌رسد ترامپ در ارتباط با ایران هم از الگوی مشابهی استفاده کند اما تفاوت‌های استراتژیک مهمی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود.
آیا یک توافق ناقص از توافقی که وجود ندارد، بهتر است؟
کره شمالی پیش از توافق با ترامپ هم سلاح‌های هسته‌ای داشت اما ایران هنوز هم به این فناوری دست پیدا نکرده است. این دقیقا همان دلیلی بود که توافق کره‌ای‌ها و طرف آمریکایی که در سال ۲۰۰۲ به دست آمده بود را زیر سوال برد. هر دو دولت به دلیل عدم پایبندی به ضوابط این توافق از آن فاصله گرفتند و شکست دیپلماسی کره و آمریکا این فرصت را به پیونگ یانگ داد تا سال ۲۰۰۶ به سلاح‌های هسته‌ای دست پیدا کند.
اما توافقی که در سال ۲۰۱۵ با ایران به دست آمد، توافقی جامع‌تر بود. این توافق که به آن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) گفته می‌شود با طیف گسترده‌ای از الزامات، محدودیت‌ها، ضوابط و قوانین مشخص به دست آمد. و در عین حال، ناظران روی این توافق اعتقاد دارند که ایران کاملا به برجام عمل کرده است؛ نکته‌ای که درباره توافق سال ۲۰۰۲ با کره شمالی صدق نمی‌کرد. با این حال دولت جمهوری‌خواه ترامپ از همان ابتدا با این توافق مخالف بود و در نهایت در ماه می ۲۰۱۸ برای همیشه از آن خارج شد.
در ماه آگوست و در جریان دیدار سران گروه جی هفت، ترامپ به کره شمالی و ایران قول داد که در صورت توافق جدید با ایالات متحده، پیشرفت عظیمی در روابط این کشورها با کاخ سفید حاصل می‌شود. اما جنس مذاکره‌ای که کره شمالی به آن نیاز داشت با جنس توافقی که ایران با نام برجام ثبت کرد، تفاوت دارد. کره شمالی همواره یک کشور محدود و منزوی بوده و سال‌ها روی سلاح‌های هسته‌ای کار کرده و به همین دلیل توافق جدید با ایالات متحده برای آن‌ها تنها فرصتی برای اطمینان از بقای خود بوده است. در حالی که ایران نیازی به رسمیت شناخته‌شدن توسط ایالات متحده ندارد و جنس مشروعیتی که کره شمالی به آن وابسته بود را هم طلب نمی‌کند. ضمن اینکه هرگز ثابت نشده که آیا جمهوری اسلامی ایران حاضر است برای رسیدن به سلاح‌های هسته‌ای هزینه سنگین انزوای جهانی را بپذیرد یا خیر.
داریل کیمبال، مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات در واشنگتن، به DW گفت: «ایران دانش و توانایی ساخت سلاح‌های هسته‌ای را دارد اما ترجیح داده مطالعات و پیشرفت در این زمینه را متوقف کند چون باور دارد در شرایط فعلی کمکی به آن‌ها نمی‌کند.»
این شاید همین دلیلی باشد که ایران موافقت کرد تا توسعه انرژی هسته‌ای را در چارچوب توافق برجام کاهش دهد و آن را در ازای رفع تحریم‌ها کنار بگذارد. با این حال، این توافق از نگاه همه کامل نبود. منتقدان برجام باور داشتند که ایران دسترسی آزادانه به میلیاردها دلار پول دارد که می‌تواند خطرناک باشد. اما کارشناسان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای باور دارند توافق برجام توسعه سلاح‌های هسته‌ای توسط ایران را کاملا به حاشیه می‌برد. ترامپ برجام را به خطر انداخت تا مانع تبدیل‌شدن ایران به یک کره شمالی دیگر شود.
حالا ترامپ از یک توافق جدید با ایران سخن می‌گوید. توافقی که احتمالا شامل ممنوعیت دائمی غنی‌سازی اورانیوم و بازرسی‌های ناگهانی می‌شود و فناوری‌های موشکی ایران را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما به نظر نمی‌رسد تهران با این سیاست‌های متفاوت موافق باشد. برخلاف کره شمالی، ایران به اهمیت سیاست‌های داخلی‌اش آگاه است و بعید به نظر می‌رسد که با دونالد ترامپ توافق کند.
منبع: dw
