به گزارش فراتیتر، تنشهای ریشهدار دو کشور همسایه ایران یعنی آذربایجان و ارمنستان دوباره شدت گرفته و نگرانی منطقه نسبت به آغاز یک درگیری ویرانکننده را تشدید کرده است.
در روزهای اخیر درگیری نظامی میان دو کشور ارمنستان و آذربایجان وارد مرحله ای شده که ترس یک جنگ جدی را ایجاد کرده است. جنگی که میتواند همه منطقه را تحت تاثیر قرار دهد. اما مشکلات دو کشور چه دلیلی دارد؟ منطقه ناگورنو- قره باغ یک منطقه کوهستانی و پوشیده از جنگل است که در مرکز درگیریهای نظامی ریشهدار و طولانی میان ارمنستان و آذربایجان قرار دارد. بر اساس قوانین بینالمللی، ناگورنو- قره باغ بخشی از خاک آذربایجان است اما قومیت ارمنی ساکن این منطقه که اکثریت جمعیت ناگورنو- قره باغ را تشکیل میدهند هرگز حاکمیت آذربایجان را نمیپذیرند.
اختلافی به قدمت تاریخ
آنها با کمک ارمنستان و از زمان وادارشدن نیروهای آذربایجانی به عقب نشینی در جنگی که در دهه ۱۹۹۰ رخ داد به شکلی تقریبا خودمختار زندگی میکنند. اما درگیریهای قومی برای حاکمیت بر این منطقه حداقل از سال ۱۹۱۸ وجود دارد؛ یعنی همان روزهایی که ارمنستان و آذربایجان از امپراطوری روسیه مستقل شدند. اما در اوایل دهه ۱۹۲۰، حکومت اتحاد جماهیر شوروی در قفقاز جنوبی شکل گرفت و منطقه ناگورنو- قره باغ که اکثریت ارمنینشین داشت را به عنوان یک منطقه خودمختار پذیرفت که در خاک آذربایجان قرار داشت. با این حال آذربایجان هم بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود و بیشتر امور داخلی و سیاستهای هر دو منطقه آذربایجان و ناگورنو-قره باغ از مسکو تایید میشد.
اما دههها بعد اتحاد جماهیر شوروی شروع به فروپاشی کرد و منطقه مورد مناقشه میان آذریها و ارمنیها تحت حاکمیت دولت مرکزی آذربایجان به پایتختی باکو قرار گرفت. چیزی که قوم ارمنی ساکن در منطقه با آن موافق نبودند. در سال ۱۹۸۸، شورای قانون گذاری منطقه ناگورنو- قره باغ به پیوستن این منطقه به ارمنستان رای داد اما این درخواست به شدت مورد مخالفت آذربایجان تحت حاکمیت شوروی قرار گرفت. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، جداییطلبان ارمنی که حمایت دولت مرکزی در ایروان را داشتند به این منطقه و هفت منطقه مجاور از خاک آذربایجان حمله کردند و آن را به تصرف خود درآوردند. بسیاری از مناطقی که ارمنیها تصاحب کردند، ساکنین آذری داشت.
این یورش آغازگر یک نبرد جدید بود. این نبردها حدود دو سال به طول انجامید و نیروهای ارمنی نه تنها همه مناطق مورد اشاره که حدود ۲۰ درصد از خاک آذربایجان را هم به تصرف خود درآوردند. بنابراین منطقه ناگورنو- قره باغ اعلام خودمختاری کرد. در نتیجه درگیری بین نیروهای ارمنی و آذربایجانی بیش از ۳۰,۰۰۰ نفر کشته شده و صدها هزار نفر نیز بیخانمان شدند. با وجود آتشبسی که در سال ۱۹۹۴ و با راهنماییهای جامعه بینالمللی بین دو طرف برقرار شد، مذاکرات صلح به بن بست رسیده و به همین دلیل درگیریهای نظامی در این منطقه که در مرز ارمنستان و آذربایجان قرار دارد هر از گاهی رخ میدهد. در آوریل ۲۰۱۶، ده ها نفر از نیروهای دو طرف در جدیترین درگیری نظامی در منطقه ناگورنو- قره باغ و پس از سالها آرامش نسبی و آتشبس کشته شدند.
درگیری اخیر آذربایجان و روسیه از روز یکشنبه آغاز شده و باعث کشته شدن نیروهای دو طرف و چندین غیرنظامی شده است. در ماه جولای سال گذشته هم نزاعی در مرز دو کشور رخ داد که به کشتهشدن بیشتر از ۱۷ سرباز از دو طرف درگیری منتهی شد. با این حال ثبات در منطقه ناگورنو- قره باغ برای جامعه بین الملل اهمیت بسیار زیادی دارد. چون این منطقه به عنوان یک کریدور نفتی و گازی بخش قابل توجهی از نقل و انتقالات سوختی جهان را به خود اختصاص داده و امنیت آن برای همه کشورهای منطقه حیاتی است. مشکل اما از جایی آغاز میشود که درگیری در این منطقه بیش از آنکه یک مسئله دولتی باشد یک مسئله مردمی است چون درگیریهای قومی ریشهدار و تاریخی میان ارمنی ها و آذری ها باعث شده این دو قوم اعتماد چندانی به یکدیگر نداشته باشند و با کوچکترین نشانهای جرقه آغاز یک درگیری جدید را روشن کنند.
منبع: الجزیره