به گزارش فراتیتر، بامداد روز جمعه بود که دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا در توئیتی اعلام کرد آزمایش کرونای او و همسرش مثبت شده است. این در حالی است که ترامپ با چالش انتخابات ریاست جمهوری روبهرو است. خبرنگار فراتیتر در خصوص تأثیر ابتلا ترامپ به کرونا بر انتخابات ایالاتمتحده با مهدی مطهرنیا کارشناس مسائل بینالملل و آیندهپژوه سیاسی به گفتگو نشسته که در ادامه میخوانید.
فراتیتر: ابتلای ترامپ به کرونا چه تأثیری بر انتخابات امریکا خواهد داشت؟
مطهرنیا: آنچه هم اکنون در ایالاتمتحده امریکا دیده میشود، در هالهای از ابهام و پیچیدگی قرار دارد. این نکته که ابتلای ترامپ به کووید ۱۹ تا چه اندازهای بر وضعیت او و خانوادهاش اثر خواهد گذاشت، پرسشی کلیدی در وضعیت کنونی ایالاتمتحده امریکا است. سناریوهای گوناگونی در این زمینه وجود دارد. سناریوی نخست این است که با توجه به عدم رعایت پروتکلها بهداشتی توسط وی و خانوادهاش، او مبتلا به کووید ۱۹ شده است. این احتمال وجود دارد با توجه به سن ترامپ و خطرات ناشی از این بیماری، وی دچار نوعی فرسودگی ناشی از کووید ۱۹ شده و این موضوع سبب خروج او از انتخابات شود. سناریوی دوم این است که این موضوع یک نوع فرار رو به جلو از سوی ترامپ تلقی میشود، به این معنا که با وجود اختلاف ۵ درصدی نظرسنجیها میان بایدن و ترامپ و رویدادهای مناظره نخست، طرح بیماری او زمینهای فراهم کند تا خود را از مسیر مناظرههای انتخاباتی خارج کند. بالطبع، این وضعیت زمینههایی برای ایجاد فضای مثبت بر جهت احتمال انجام مناظرههای انتخاباتی بین بایدن و معاون رئیسجمهور، که نماینده ترامپ در تبلیغات است، نیز ایجاد خواهد کرد. و، اما سناریوی سومی هم میتوان در نظر گرفت و آن هم سورپرایز بیماری کووید ۱۹ است. به این معنا که ترامپ و همسرش با توجه به ابتلای خفیف بیماری کرونا در قرنطینه قرار گیرند و با مصرف واکسن ساخت ایالاتمتحده امریکا در جهت رهایی از بیماری، زمینههای یک سورپرایز کرونایی را برای جهان فراهم سازند. به این ترتیب از این بیماری به عنوان فرصتی در راستای به نمایش گذاشتن مدیریت بحران توسط ترامپ استفاده میشود.
فراتیتر: کدام یک از این سناریوها محتملتر به نظر میآیند؟
مطهرنیا: آنچه مسلم است، ترامپ در ۳ سال اخیر نشان داده است که از پارادایم آشوب، دکترین بازیگر دیوانه، سیاست کلان ابهام و پیچیدگی و استراتژی جوجیتسو در ارتباط با مسائل مربوط به حوزه حرکت خود بهره میبرد. به این ترتیب زمینههایی را ایجاد میکند تا بتواند رقبای خود را در یک وضعیت ابهام و پیچیدگی قرار دهد و با تحریک کردن، جاخالی دادن و ضربه زدن حرکت کند. با توجه به پیشینه ترامپ، سناریوی سوم محتملتر به نظر میآید و اگر سناریوی نخست درست باشد، در انتخابات ایالاتمتحده امریکا اثرگذار خواهد بود.
فراتیتر: در مدت زمانی که ترامپ در قرنطینه است، اداره امور کشور به چه شیوه خواهد بود؟
مطهرنیا: بر اساس متمم ۲۵ قانون اساسی آمریکا، رئیسجمهور در شرایطی که توانایی انجام وظایفش را نداشته باشد، میتواند اختیاراتش را به معاون خود واگذار کند. در این صورت مایک پنس بهعنوان رئیسجمهور موقت فعالیت خواهد کرد. البته زمانی که ترامپ مجدداً توانایی انجام کارهایش را به دست بیاورد، میتواند مجدداً قدرت را در دست بگیرد. همچنین اگر مایک پنس امکان انجام وظایف رئیسجمهور را نداشته باشد، نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا عهدهدار وظایف رئیسجمهور خواهد شد. در نهایت اگر پلوسی نیز نخواهد یا نتواند که در این سمت فعالیت کند، چاک گرسلی، سناتور قدیمی حزب جمهوریخواه که ۷۸ سال سن دارد عهدهدار این سمت خواهد شد.
فراتیتر: رفتار بایدن در مناظره اول چگونه بود آیا در حقیقت بایدن پیروز مناظره اول بود؟
بایدن در مناظره نخست خطاب به رئیسجمهور مستقر امریکا جملهای را بیان کرد که در کمپین انتخاباتی او به عنوان یک جمله کلیدی به کار رفت. جمله مشهور خفه شو مرد بود که با واژه «Shut up» بیان شد. این واژه کلمه خارج از ادبیات سیاسی ایالاتمتحده آمریکا است. به هر ترتیب باید گفت آن سوی مناظره رئیسجمهور رسمی ایالاتمتحده قرار داشت. در رقابت انتخاباتی اوباما و میت رامنی، زمانی که رامنی از اوباما پرسید، چرا پول مالیات آمریکاییها را در عراق هزینه میکنید و به جنگ ادامه میدهید، رئیسجمهور اوباما در آن مناظره انتخاباتی رسماً اعلام کرد که به امریکا میگویم که پول مالیات سربازان آمریکایی را در عراق هزینه نمیکنیم. در این زمان میت رامنی به احترام رئیسجمهور مستقر امریکا بحث را ادامه نداد. به این ترتیب احترام رئیسجمهور را در یک مناظره تبلیغاتی مورد توجه قرار داد. اگر چه در نظرسنجیهای گوناگون جو بایدن بیشتر پیروز مناظره اول بود، اما جمله او خطاب به ترامپ برجسته شد. جمله بایدن ناشی از تلاش ترامپ برای عصبانی کردن بایدن بود. رئیسجمهور در ایالاتمتحده مورد احترام است و حتی بعد از دوران ریاست جمهوری به عنوان «President» از سوی مردم و جوامع گوناگون خطاب میشوند. باید این نکته را مدنظر قرارداد که امریکا آبستن تحولات بسیار گوناگون است که رعایت بسیاری از موازین سیاسی، چه از منظر قانونی و چه از منظر اخلاقی، میتواند گذار از این تحولات را برای ایالاتمتحده امریکا با اطمینان بیشتری پیش ببرد. این امر نیازمند حرکت فراحزبی در ایالاتمتحده امریکا است. شاید بیماری ترامپ بتواند زمینهساز نقطه آغازین برای چنین حرکت در ایالاتمتحده امریکا تلقی شود. بر اساس آیندهنگریهای موجود در ارتباط با تحولات امریکا تأکید دارم که امریکا آبستن روندها و رویدادهای متفاوتی است که نه تنها بر ایالاتمتحده بلکه بر نظام بینالملل اثرات متفاوت خواهد داشت.
فراتیتر: در صورتی که ترامپ برای مدت طولانی درگیر ویروس کرونا باشد، در زمان انتخابات تغییر رخ خواهد داد؟
مطهرنیا: تغییر و تحول در زمان انتخابات به دیوان فدرال ایالاتمتحده امریکا میرود و با توجه به درخواست رئیسجمهور و قبول آن از طرف مراجع ذی ربط باز میگردد که احتمال آن در ایالاتمتحده امریکا ضعیف است و تاکنون سابقه نداشته است. این موضوع نیازمند بررسی دقیق از سوی محافل رسمی و تصمیمگیرنده در ایالاتمتحده امریکا ازجمله کنگره و دیوان فدرال است. این رویداد یک وضعیت بحرانی برای ایالاتمتحده امریکا محسوب میشود که نیازمند نشستهای مراجع قانون و تصمیم گیر است. هنوز وضعیت موجود یک وضعیت بحرانی نیست و در حال حاضر یک تأخیر ناشی از وجود یک پاندمی در جهان است که گریبان گیر رئیسجمهور مستقر در ایالاتمتحده امریکا شده است. اخبار و اطلاعات موجود نشان میدهد که این بیماری خفیف بوده و احتمالا ترامپ از این وضعیت عبور خواهد کرد. هنوز میان این تأخر و بحران ناشی از آن فاصله وجود دارد. از سویی با فوت یکی از قضات دیوان فدرال و پروسه طولانی جایگزینی قاضی دیگر، شاهد شکلگیری نوعی بحران در انتخابات امریکا هستیم چرا که اگر مانند زمان بوش و ال گور نوعی تزاحم میان دیدگاههای دو جبهه اصلی رقابت با یکدیگر روی دهد، تعداد قضات ۸ نفر و زوج است و گرایش قضات نیز به همان نسبت ۴ به ۴ است. در خصوص این انتخابات نیز پیشبینی میشود که این بحران به وجود آید و موضوع انتخابات به دیوان فدرال بکشد. با توجه به اینکه حزب دموکرات خواهان آن است که انتخاب قاضی جایگزین پس از انتخابات صورت بگیرد، این امر میتواند زمینههای ایجاد بحران دیگر را نیز به وجود آورد. با توجه به سیگنالهای موجود، به نظر میرسد انتخابات سال ۲۰۲۰ یکی از مهمترین و پر حادثهترین انتخابات امریکا در تاریخ این کشور باشد.