در روز‌های اخیر گرداندن مجرمان در سطح شهر واکنش‌های بسیاری به همراه داشته است. با توجه به سن و سال مجرمان بیشتر منتقدان خواستار راهکار‌های جایگزین و فرصتی برای بازگشت مجرمان به جامعه شدند.
به گزارش فراتیتر، خبر گرداندن اشرار مقابل پاساژ علاءالدین تهران که اقدام به شرارت و موبایل قاپی در مقابل پاساژ علاءالدین می‌کردند، در مدت کوتاهی با بازخورد مثبت و منفی افراد و گروه‌های مختلف مواجه شد. بسیاری از کارشناسان جامعه‌شناسی، روانشناسی، حقوق و فعالان فضای مجازی نسبت به این اقدام پلیس واکنش نشان دادند و بسیاری از آن‌ها با این اقدام مخالف بودند.
پلیس این اقدام را در راستای طرح ارتقاء امنیت اجتماعی و مبارزه با اراذل اوباش می‌داند. سردار علی ذوالقدری رئیس پلیس امنیت عمومی تهران بزرگ اعلام کرد بر اساس دستور قاضی پرونده و در راستای عبرت‌آموزی مخلان نظم و امنیت عمومی مقرر شد با حضور متهمان در محل موقوع نزاع و مقابل چشم شهروندان، صحنه‌هایی از شرارت این افراد شرور بازسازی شود.
پلیس این اقدام را در راستای طرح ارتقاء امنیت اجتماعی و مبارزه با اراذل اوباش می‌داند. سردار علی ذوالقدری رئیس پلیس امنیت عمومی تهران بزرگ اعلام کرد بر اساس دستور قاضی پرونده و در راستای عبرت‌آموزی مخلان نظم و امنیت عمومی مقرر شد با حضور متهمان در محل موقوع نزاع و مقابل چشم شهروندان، صحنه‌هایی از شرارت این افراد شرور بازسازی شود.
اقدام خلاف قانون مأموران در برخورد با مجرمان
رفتار مأموران پلیس با اشرار پاساژ علاءالدین، باعث شد تا این بار موافقین گرداندن مجرمان در سطح شهر نیز در صف مخالفین قرار گیرند. در این ماجرا مأموران علاوه بر اعمال آشکار خشونت، متهمان را تحقیر کرده و از آن‌ها می‌خواستند با الفاظ رکیک ابراز ندامت و پشیمانی کنند. اعمال خشونت و بیان الفاظ رکیک یک سوی ماجرا بود و در شرایطی که ستاد ملی کرونا هر گونه تجمعی را ممنوع کرده است، این گرداندن در سطح شهر منجر به خطر انداختن جان شهروندان نیز شد. مهمترین تخلف انجام شده هم مغایرت این رفتار پلیس با اصل ۳۸ قانون اساسی است که بر اساس آن «هرگونه شکنجه برای گرفتن اقرار و یا کسب اطلاع ممنوع است. اجبار شخص به شهادت، اقرار یا سوگند مجاز نیست و چنین شهادت و اقرار و سوگندی فاقد ارزش و اعتبار است. متخلف از این اصل طبق قانون مجازات می‌شود.»
تجربه‌های قبلی تأثیری بر رفتار مجرمان داشت؟
گرداندن مجرمان در سطح شهر برای بار اول نیست که انجام می‌شود و در سال‌های گذشته هم این کار به شیوه‌های متنوع انجام شده بود. سابقه این کار ما را به یاد گرداندن شرور محله مشیریه، ۹ نفر از اشرار شهر قم، اشرار بیمارستان پورسینای رشت، محله تهرانپارس و مهرآباد در ملأعام می‌اندازد. اما نکته اینجاست که در همه این سال‌ها نه تنها جرم و شرارت کاهش نیافته است بلکه در خیلی از موارد هم مجرم مجدد بعد از آزادی از زندان به سراغ جرم‌های پیچیده‌تر و به قول خودشان خلاف سنگین‌تر رفته است. شاید بزرگ‌ترین عامل این کار هم ریختن آبروی فرد مجرم باشد که دیگر چیزی برای از دست دادن ندارد. زمانی که لباس زنانه بر تن یک مرد کنند و یا آفتابه به گردن یک انسان بی اندازیم مطمئناً آبرویی برای او باقی نخواهد ماند.
بررسی گرداندن مجرمان در سطح شهر از نگاه جامعه‌شناسی
احمد بخارایی، استاد دانشگاه و جامعه‌شناس در گفتگو با خبرنگار فراتیتر گفت: فردی که امرارمعاشش با سختی و دشواری مواجه است، هزاران بار در ملأعام چرخانده شود، گزینه‌ای جز برگشتن به جرم ندارد. در صورتی که جرم ساده به نحو بدی کنترل شود، به جرم پیچیده تبدیل خواهد شد. با چرخاندن متهم در ملأعام فرد همراه با شخصیتی له شده، مجدداً مرتکب جرم می‌شود. با این تفاوت که زیرزمینی و پیچیده‌تر می‌شود. فرد با باند‌ها در زندان و محیط‌های زیرزمینی آشنا می‌شود و این بار دیرتر دم به تله پلیس می‌دهد. مجرم هوشیارتر و عمیق‌تر می‌شود. در حال حاضر جامعه به اندازه کافی ملتهب است و اثرپذیری آن چنانی از گرداندن متهم در ملأعام نخواهد گرفت.
مصطفی اقلیما رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران نیز در گفتگو با خبرنگار فراتیتر گفت: گرداندن متهم در سطح شهر مشکلی را حل نخواهد کرد و با وضعیت کنونی جامعه، باز هم عده دیگری به جرم روی می‌آورند. مردم هم از این رفتار ناراحت می‌شوند و خواستار همین برخورد با دزدان و اختلاس گران هستند. این ما هستیم که مجرم را می‌سازیم؛ چون قوانین کشور جواب‌گوی خیلی از مسائل نیست. گرداندن مجرم در شهر آبرو فرد را می‌برد و قبح موضوع از بین می‌رود. مردم هم نتیجه می‌گیرند که موبایل دزد کتک می‌خورد، اما کسانی که میلیارد‌ها پول را می‌برند، از کشور خارج می‌شوند و کسی به آن‌ها کاری ندارد. چرا کسی که در دادگستری فساد کرد را در ملأ عام نشان ندادند؟ نکته دیگری که باید به آن توجه کرد، آن است که پلیس حق کتک زدن افراد را در ملأعام ندارد. این اقدام نگاه جامعه به پلیس را منفی خواهد کرد.
راهکار جایگزین برخورد با اشرار
تا امروز ثابت شده است گرداندن مجرمان در سطح شهر راهکاری برای پایان جرم در جامعه نبوده و حتی به واسطه تشدید روحیه انتقام‌جویی، مجرمان با شیوه‌های خشن‌تر اقدام به زورگیری می‌کنند. با توجه به شرایط اقتصادی جامعه پلیس به همراه سایر دستگاه‌ها باید به دنبال اصلاح ساختار‌های اصلی باشد، اشتغال‌زایی، ایجاد مراکز ارتقا درک و فهم ارزش‌های فرهنگی و خانوادگی و نهادینه‌سازی اصول اخلاقی باید جایگزین گرداندن در سطح شهر شود. همچنین قضات با بررسی همه جوانب دستور به گرداندن مجرمان در ملأعام دهند و نباید گرداندن اراذل‌واوباش در ملأعام عمومیت پیدا کند.
