عضو کمیته کشوری پیشگیری از کرونا مطرح کرد:
محبوب فر گفت: تنها یک‌سوم رقمی که از سوی رهبر معظم انقلاب از صندوق توسعه ملی برای مدیریت بیماری کرونا مشخص شد، به دست وزارت بهداشت و درمان کشور رسیده است و در خصوص سرنوشت دو سوم این رقم اطلاعاتی موجود نیست.
به گزارش فراتیتر، چند ماهی که دنیا با کرونا ویروس دست‌وپنجه نرم می‌کند و مردم ایران هر روز نگران‌تر می‌شوند. نگرانی موجود به علت افزایش آمار فوتی‌ها، سؤالات زیادی را در ذهن همه ما شکل داده است که در این رابطه گفتگویی با محمدرضا محبوب فر عضو کمیته کشوری پیشگیری از کرونا داشتیم، محبوب فر همچنین اپیدمیولوژیست و جامعه‌شناس، عضو انجمن علمی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت ایران، عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران، کارشناس بحران سلامت، عضو انجمن علمی بهداشت محیط ایران نیز است که در ادامه مشروح این پرسش و پاسخ را مشاهده خواهید کرد.
فراتیتر: آمار فوتی‌ها همه را نگران کرده است، دیگر کشور‌های چگونه آمار فوتی‌های خود را کاهش داده‌اند؟
محبوب فر: شیوع کرونا ویروس در ایران هم زمان با کشور‌هایی مثل اسپانیا، انگلستان، آلمان، کره جنوبی و ایالات‌متحده امریکا بوده است. وضعیت نظام سلامت در کشور از جمله دلایلی است که این ویروس کنترل و مهار نشده است. می‌توان از این ضعف نظام سلامت تحت عنوان باندبازی و سو مدیریت در ساختار بهداشتی و درمانی کشور یاد کنیم. متأسفانه این موضوع نظام سلامت را زمین‌گیر کرده است و مهار و کنترل بیماری از دست نهاد‌های حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران از جمله دولت خارج شده است.
فراتیتر: چرا قرنطینه روز‌های ابتدایی مانع شیوع کرونا ویروس نشد؟
محبوب فر: زمانی که ویروس کرونا در کشور ایران شیوع پیدا کرد، در کشور قرنطینه‌ای بر قرار نشد و مدت‌زمانی هم که اعلام به قرنطینه و محدودیت کردند، بیشتر در دوران تعطیلات کشور بود که تحت عنوان قرنطینه و محدودیت‌ها به جامعه اعمال شد و در خصوص مدارس و دانشگاه‌ها هم خود والدین بودند که با ابراز نگرانی از سلامت فرزندانشان مانع حضور آن‌ها شدند، در نهایت هم دولت مجبور به تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها شد. از نظر من ۸۰ درصد وضعیت فعلی کشور در خصوص بیماری کرونا ناشی از ضعف ساختار بهداشتی و درمانی دولت است و ۲۰ درصد هم متأسفانه کم‌کاری جامعه در حفظ پروتکل‌ها، دستورالعمل‌ها و رعایت نکات بهداشتی مثل استفاده از ماسک و حفظ فاصله اجتماعی است.
فراتیتر: به نظر شما قرنطینه در دوران کرونا باید به چه صورت اجرا می‌شد؟
محبوب فر: قرنطینه باید به این صورت در کشور اعمال می‌شد که مخارج و هزینه‌های مردم تماماً از طریق دولت پرداخت می‌شد تا مردم دغدغه‌ای برای خروج از خانه و رفتن به کسب‌وکارشان نداشته باشند. باید تسهیلاتی تحت عنوان تسهیلات کرونا از طریق بانک‌ها در نظر گرفته می‌شد و به افرادی اعطا می‌شد که در این مدت با ضرر و زیان مواجه بودند. امروزه بسیاری از کشور‌های اروپایی، ایالات‌متحده امریکا، چین، کره جنوبی، ژاپن و سایر کشورها که هم پای جمهوری اسلامی ایران درگیر بیماری کرونا شدند، همچنان در قرنطینه هستند و بازگشایی کسب‌وکار‌ها در آن‌ها بسیار با احتیاط بوده است. درحالی‌که بعد از اتمام تعطیلات نوروز شرایط کشور توسط دولت عادی پنداری شد و بازگشایی‌ها به صورت گسترده صورت گرفت و مسئولیت‌ها و دستورالعمل‌ها تحت عنوان پروتکل‌های بهداشتی هیچ ضمانت اجرایی نداشت. دولت تنها به ذکر پروتکل‌ها بسنده کرد. دولت اقدامی نسبت به قانونی شدن و جرم انگاری پروتکل‌ها نکرد. ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها به صورت قانونی و وسیع در کشور رعایت نشد که شاهد اتفاقات این روز‌ها هستیم. اگر بیماری کرونا تا شهریورماه کنترل شد، کشور با مشکلات کمتری در پاییز مواجه خواهد بود، اما اگر تا شهریور بیماری کرونا به ثبات و پایداری نرسد، از اواخر شهریورماه متأسفانه کرونا تلفات زیادی خواهد داشت و آمار مبتلا‌ها بسیار خواهد بود.
فراتیتر: شرایط اقتصادی ایران با توجه به تحریم‌ها متفاوت است، در این شرایط چگونه کرونا را کنترل کنیم؟
محبوب فر: وضعیت فعلی کشور بیشتر ناشی از سو مدیریت و باندبازی در وزارت بهداشت و درمان و دولت است و ۸۰ درصد وضعیت فعلی مربوط به این موضوع است. ۲۰ درصد مشکلات موجود هم ناشی از تحریم‌ها است. درصورتی‌که بار عدم کنترل و مهار بیماری کرونا را بر دوش تحریم‌ها بیندازیم، ظلم بزرگی به مردم و ساختار‌های سیاسی و اقتصادی کشور کرده‌ایم. وضعیت کمبود و فقدان تجهیزات بهداشتی در کشور مربوط به تحریم‌ها نیست. در همین دوران ویروس جهانی کرونا بسیاری از کشورها، سازمان‌های مددکاری اجتماعی و سازمان‌های بشردوستانه در حوزه سلامت پیشنهاد همکاری به جمهوری اسلامی دادند و جمهوری اسلامی ایران هم اظهار داشت که مشکلی در وضعیت نظام سلامت کشور نیست و نیازی به کمک خارجی ندارد. با توجه به این موضوع که ویروس کرونا یک ویروس جهانی است، حتماً نیاز به کمک‌های جهانی از طریق سازمان بهداشت جهانی و سازمان‌های بشردوستانه حوزه سلامت داریم. راهکار موجود که بی‌تأثیر از تحریم‌ها نیست نیز رفع مشکلات اقتصادی کشور است. بسیاری از افراد نگران کاهش ارزش پول ملی هستند و این نگرانی به صورت اضطراب، فشار‌های روحی و عصبی بر روی مردم تأثیر گذاشته است. در دوران کرونا ۱۰ میلیون کارگر، نیروی کار فصلی و روزمزد و بسیاری از دست‌فروشان بیکار شده‌اند. همه این‌ها در کنار هم و همچنین کم‌کاری دولتی در حوزه بهداشت و درمان وضعیت را به این نقطه رسانده است. گوش شنوایی هم در میان مردم برای رعایت پروتکل‌ها به علت کاهش اعتماد عمومی نیست.
فراتیتر: باندبازی که شما از آن صحبت می‌کنید در چه موضوعاتی مصداق دارد؟ برگزاری کرونا و تأمین تجهیزات پزشکی و بهداشتی شامل این باندبازی می‌شود؟
محبوب فر: باندبازی در ساختار دولت و وزارت بهداشت و درمان و وزارتخانه‌های که در زمینه بیماری کرونا فعالیت می‌کنند، قطعاً مصداق دارد و مصادیق ارائه شده را تائید می‌کنم. دولت، وزارت بهداشت و درمان و کمیته کشوری کرونا از دو اصل شایسته‌سالاری و پاسخ‌گویی دور شده‌اند. زمانی که افراد خاص با گرایش‌های سیاسی و دغدغه‌های اقتصادی عرصه را برای تاخت‌وتاز و مانور خودشان محیا می‌بینند، دغدغه‌های خود را به جامعه دیکته می‌کنند و باندبازی بیشتر نمود پیدا می‌کند. در خصوص تجهیزات پزشکی و اختصاص بودجه به بیماری کرونا شاهد بوده‌ایم که تجهیزات پزشکی غیرعادلانه توزیع شده است و در خصوص اقلام مورد نیاز مردم ایران مثل ماسک هم این موضوع را شاهد بوده‌ایم. بسیاری از محموله‌های وارداتی ماسک همچنان در گمرک ترخیص نشده‌اند و تعلل در این خصوص صورت می‌گیرد. در خصوص صندوق توسعه ملی شاهد بودیم که تنها یک‌سوم رقمی که از سوی رهبر معظم انقلاب برای مدیریت بیماری کرونا مشخص شد، به دست وزارت بهداشت و درمان کشور رسیده است و در خصوص سرنوشت دو سوم این رقم اطلاعاتی موجود نیست. وزیر بهداشت و درمان با تأکید بر این نکته بار‌ها قصد استعفا و کناره‌گیری داشتند. در نتیجه با پروژه عظیم باندبازی و سو مدیریت در بخش بهداشت و درمان کشور مواجه هستیم. در خصوص ماسک هم شاهد هستیم که علارغم وعده‌های اعلامی برای عرضه ماسک به نرخ دولتی، اما متأسفانه به آن‌ها عمل نشده است و ماسک‌ها با قیمت‌های بالاتر از قیمت مصوب در اختیار داروخانه‌ها قرار گرفت و عرصه دلالی، واسطه‌گری و مافیا در خصوص ماسک، الکل و سایر موارد موردنیاز جامعه مشهود است. تا دیر نشده و شاهد نسل‌کشی کرونا نشده‌ایم، باید قوه قضاییه به موضوع بیماری کرونا ورود کند. باید در خصوص نحوه و چندوچون مدیریت بیماری و تجهیزات پزشکی و دارو‌ها اقدامات لازم انجام شود.
فراتیتر: آیا ایمنی جمعی جز سیاست‌های دولت است و ایمنی جمعی توان کنترل کرونا را دارد؟
محبوب فر: ایمنی جمعی در خصوص بیماری کرونا تا این لحظه اثبات نشده است و بسیاری از دانشمندان حوزه پزشکی در انگلستان سوئد، اسپانیا و امریکا که بحث ایمنی جمعی را مطرح کرده بودند، به اشتباه خود پی بردند. ایمنی جمعی در خصوص بیماری کرونا موقت است و تا حداکثر دو ماه بیشتر به طول نمی‌انجامد و در نتیجه ایمنی جمعی تصور کاملاً غلطی است.
فراتیتر: مردم ایران نسبت به سایر کشورها در زمینه رعایت پروتکل‌های بهداشتی چه وضعیتی را دارند؟
محبوب فر: مرد در سایر کشورها نسبت به دولت خود اطمینان خاطر دارند و بسیاری از دستورات، توصیه‌ها، پیشنهاد‌های دولتی و حاکمیتی از طریق مردم رعایت می‌شود، اما متأسفانه مردم ایران زیر ضرب فشار‌های اقتصادی شدیدی هستند که شاهد فساد سیستماتیک در ساختار‌های اقتصادی کشور هستند. بیکاری، خط فقر، گرانی و تورم منجر به بی‌اعتمادی مردم شده است و فضای موجود را یک فضای غیرواقعی می‌دانند و نسبت به رعایت مسائل بهداشتی تلاش لازم را ندارند. همه این مسائل منجر شده است که مردم نسبت به پروتکل‌ها و رعایت نکات بهداشت فردی توجیه نشوند و مسائل را جدی نگیرند. در این شرایط دولت شرایط را عادی انگاری می‌کند. بخشی از فاجعه افزایش مبتلایان و مرگ‌ومیر‌ها هم در کشور متوجه مردم است و می‌توان مردم را از طریق سیاست‌های دولتی ترغیب و تشویق به رعایت پروتکل‌ها کرد.
فراتیتر: مصداق این سیاست‌های دولتی چیست؟
محبوب فر: موفقیت یا عدم موفقیت در خصوص بیماری کرونا در گرو بهبود وضعیت معیشتی و اقتصادی جامعه است. دولت جمهوری اسلامی ایران باید سو مدیریت خود را در بخش‌های اقتصادی و سلامت کشور به حداقل برساند. از طرفی حتماً باید دولت نسبت به عادی‌سازی سیاست خارجی کشور در اسرع وقت با دنیا اتفاق‌نظر داشته باشد و تا زمانی که مشکلات اقتصادی و معیشتی برای جامعه هست، شاهد فساد‌های سیستماتیک هستیم. افزایش اعتماد به دولت اتفاق نمی‌افتد و روز به روز آمار بیماری کرونا افزاش می‌یاد. اگر بیماری تا شهریورماه کنترل نشود، از اواخر شهریورماه به سمت دوران سخت این بیماری حرکت می‌کنیم. تعداد مبتلایان تا ۵ برابر افزایش پیدا خواهد کرد. در نتیجه به این راحتی از بیماری کرونا نجات پیدا نخواهیم کرد. در صورتی که واکسنی تهییه شود، با توجه به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به این زودی‌ها به دست مردم نخواهد رسید.
فراتیتر: آمار فوتی‌ها همه را نگران کرده است، دیگر کشور‌های چگونه آمار فوتی‌های خود را کاهش داده‌اند؟
محبوب فر: شیوع کرونا ویروس در ایران هم زمان با کشور‌هایی مثل اسپانیا، انگلستان، آلمان، کره جنوبی و ایالات‌متحده امریکا بوده است. وضعیت نظام سلامت در کشور از جمله دلایلی است که این ویروس کنترل و مهار نشده است. می‌توان از این ضعف نظام سلامت تحت عنوان باندبازی و سو مدیریت در ساختار بهداشتی و درمانی کشور یاد کنیم. متأسفانه این موضوع نظام سلامت را زمین‌گیر کرده است و مهار و کنترل بیماری از دست نهاد‌های حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران از جمله دولت خارج شده است.
فراتیتر: چرا قرنطینه روز‌های ابتدایی مانع شیوع کرونا ویروس نشد؟
محبوب فر: زمانی که ویروس کرونا در کشور ایران شیوع پیدا کرد، در کشور قرنطینه‌ای بر قرار نشد و مدت‌زمانی هم که اعلام به قرنطینه و محدودیت کردند، بیشتر در دوران تعطیلات کشور بود که تحت عنوان قرنطینه و محدودیت‌ها به جامعه اعمال شد و در خصوص مدارس و دانشگاه‌ها هم خود والدین بودند که با ابراز نگرانی از سلامت فرزندانشان مانع حضور آن‌ها شدند، در نهایت هم دولت مجبور به تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها شد. از نظر من ۸۰ درصد وضعیت فعلی کشور در خصوص بیماری کرونا ناشی از ضعف ساختار بهداشتی و درمانی دولت است و ۲۰ درصد هم متأسفانه کم‌کاری جامعه در حفظ پروتکل‌ها، دستورالعمل‌ها و رعایت نکات بهداشتی مثل استفاده از ماسک و حفظ فاصله اجتماعی است.
فراتیتر: به نظر شما قرنطینه در دوران کرونا باید به چه صورت اجرا می‌شد؟
محبوب فر: قرنطینه باید به این صورت در کشور اعمال می‌شد که مخارج و هزینه‌های مردم تماماً از طریق دولت پرداخت می‌شد تا مردم دغدغه‌ای برای خروج از خانه و رفتن به کسب‌وکارشان نداشته باشند. باید تسهیلاتی تحت عنوان تسهیلات کرونا از طریق بانک‌ها در نظر گرفته می‌شد و به افرادی اعطا می‌شد که در این مدت با ضرر و زیان مواجه بودند. امروزه بسیاری از کشور‌های اروپایی، ایالات‌متحده امریکا، چین، کره جنوبی، ژاپن و سایر کشورها که هم پای جمهوری اسلامی ایران درگیر بیماری کرونا شدند، همچنان در قرنطینه هستند و بازگشایی کسب‌وکار‌ها در آن‌ها بسیار با احتیاط بوده است. درحالی‌که بعد از اتمام تعطیلات نوروز شرایط کشور توسط دولت عادی پنداری شد و بازگشایی‌ها به صورت گسترده صورت گرفت و مسئولیت‌ها و دستورالعمل‌ها تحت عنوان پروتکل‌های بهداشتی هیچ ضمانت اجرایی نداشت. دولت تنها به ذکر پروتکل‌ها بسنده کرد. دولت اقدامی نسبت به قانونی شدن و جرم انگاری پروتکل‌ها نکرد. ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها به صورت قانونی و وسیع در کشور رعایت نشد که شاهد اتفاقات این روز‌ها هستیم. اگر بیماری کرونا تا شهریورماه کنترل شد، کشور با مشکلات کمتری در پاییز مواجه خواهد بود، اما اگر تا شهریور بیماری کرونا به ثبات و پایداری نرسد، از اواخر شهریورماه متأسفانه کرونا تلفات زیادی خواهد داشت و آمار مبتلا‌ها بسیار خواهد بود.
فراتیتر: شرایط اقتصادی ایران با توجه به تحریم‌ها متفاوت است، در این شرایط چگونه کرونا را کنترل کنیم؟
محبوب فر: وضعیت فعلی کشور بیشتر ناشی از سو مدیریت و باندبازی در وزارت بهداشت و درمان و دولت است و ۸۰ درصد وضعیت فعلی مربوط به این موضوع است. ۲۰ درصد مشکلات موجود هم ناشی از تحریم‌ها است. درصورتی‌که بار عدم کنترل و مهار بیماری کرونا را بر دوش تحریم‌ها بیندازیم، ظلم بزرگی به مردم و ساختار‌های سیاسی و اقتصادی کشور کرده‌ایم. وضعیت کمبود و فقدان تجهیزات بهداشتی در کشور مربوط به تحریم‌ها نیست. در همین دوران ویروس جهانی کرونا بسیاری از کشورها، سازمان‌های مددکاری اجتماعی و سازمان‌های بشردوستانه در حوزه سلامت پیشنهاد همکاری به جمهوری اسلامی دادند و جمهوری اسلامی ایران هم اظهار داشت که مشکلی در وضعیت نظام سلامت کشور نیست و نیازی به کمک خارجی ندارد. با توجه به این موضوع که ویروس کرونا یک ویروس جهانی است، حتماً نیاز به کمک‌های جهانی از طریق سازمان بهداشت جهانی و سازمان‌های بشردوستانه حوزه سلامت داریم. راهکار موجود که بی‌تأثیر از تحریم‌ها نیست نیز رفع مشکلات اقتصادی کشور است. بسیاری از افراد نگران کاهش ارزش پول ملی هستند و این نگرانی به صورت اضطراب، فشار‌های روحی و عصبی بر روی مردم تأثیر گذاشته است. در دوران کرونا ۱۰ میلیون کارگر، نیروی کار فصلی و روزمزد و بسیاری از دست‌فروشان بیکار شده‌اند. همه این‌ها در کنار هم و همچنین کم‌کاری دولتی در حوزه بهداشت و درمان وضعیت را به این نقطه رسانده است. گوش شنوایی هم در میان مردم برای رعایت پروتکل‌ها به علت کاهش اعتماد عمومی نیست.
فراتیتر: باندبازی که شما از آن صحبت می‌کنید در چه موضوعاتی مصداق دارد؟ برگزاری کرونا و تأمین تجهیزات پزشکی و بهداشتی شامل این باندبازی می‌شود؟
محبوب فر: باندبازی در ساختار دولت و وزارت بهداشت و درمان و وزارتخانه‌های که در زمینه بیماری کرونا فعالیت می‌کنند، قطعاً مصداق دارد و مصادیق ارائه شده را تائید می‌کنم. دولت، وزارت بهداشت و درمان و کمیته کشوری کرونا از دو اصل شایسته‌سالاری و پاسخ‌گویی دور شده‌اند. زمانی که افراد خاص با گرایش‌های سیاسی و دغدغه‌های اقتصادی عرصه را برای تاخت‌وتاز و مانور خودشان محیا می‌بینند، دغدغه‌های خود را به جامعه دیکته می‌کنند و باندبازی بیشتر نمود پیدا می‌کند. در خصوص تجهیزات پزشکی و اختصاص بودجه به بیماری کرونا شاهد بوده‌ایم که تجهیزات پزشکی غیرعادلانه توزیع شده است و در خصوص اقلام مورد نیاز مردم ایران مثل ماسک هم این موضوع را شاهد بوده‌ایم. بسیاری از محموله‌های وارداتی ماسک همچنان در گمرک ترخیص نشده‌اند و تعلل در این خصوص صورت می‌گیرد. در خصوص صندوق توسعه ملی شاهد بودیم که تنها یک‌سوم رقمی که از سوی رهبر معظم انقلاب برای مدیریت بیماری کرونا مشخص شد، به دست وزارت بهداشت و درمان کشور رسیده است و در خصوص سرنوشت دو سوم این رقم اطلاعاتی موجود نیست. وزیر بهداشت و درمان با تأکید بر این نکته بار‌ها قصد استعفا و کناره‌گیری داشتند. در نتیجه با پروژه عظیم باندبازی و سو مدیریت در بخش بهداشت و درمان کشور مواجه هستیم. در خصوص ماسک هم شاهد هستیم که علارغم وعده‌های اعلامی برای عرضه ماسک به نرخ دولتی، اما متأسفانه به آن‌ها عمل نشده است و ماسک‌ها با قیمت‌های بالاتر از قیمت مصوب در اختیار داروخانه‌ها قرار گرفت و عرصه دلالی، واسطه‌گری و مافیا در خصوص ماسک، الکل و سایر موارد موردنیاز جامعه مشهود است. تا دیر نشده و شاهد نسل‌کشی کرونا نشده‌ایم، باید قوه قضاییه به موضوع بیماری کرونا ورود کند. باید در خصوص نحوه و چندوچون مدیریت بیماری و تجهیزات پزشکی و دارو‌ها اقدامات لازم انجام شود.
فراتیتر: آیا ایمنی جمعی جز سیاست‌های دولت است و ایمنی جمعی توان کنترل کرونا را دارد؟
محبوب فر: ایمنی جمعی در خصوص بیماری کرونا تا این لحظه اثبات نشده است و بسیاری از دانشمندان حوزه پزشکی در انگلستان سوئد، اسپانیا و امریکا که بحث ایمنی جمعی را مطرح کرده بودند، به اشتباه خود پی بردند. ایمنی جمعی در خصوص بیماری کرونا موقت است و تا حداکثر دو ماه بیشتر به طول نمی‌انجامد و در نتیجه ایمنی جمعی تصور کاملاً غلطی است.
فراتیتر: مردم ایران نسبت به سایر کشورها در زمینه رعایت پروتکل‌های بهداشتی چه وضعیتی را دارند؟
محبوب فر: مرد در سایر کشورها نسبت به دولت خود اطمینان خاطر دارند و بسیاری از دستورات، توصیه‌ها، پیشنهاد‌های دولتی و حاکمیتی از طریق مردم رعایت می‌شود، اما متأسفانه مردم ایران زیر ضرب فشار‌های اقتصادی شدیدی هستند که شاهد فساد سیستماتیک در ساختار‌های اقتصادی کشور هستند. بیکاری، خط فقر، گرانی و تورم منجر به بی‌اعتمادی مردم شده است و فضای موجود را یک فضای غیرواقعی می‌دانند و نسبت به رعایت مسائل بهداشتی تلاش لازم را ندارند. همه این مسائل منجر شده است که مردم نسبت به پروتکل‌ها و رعایت نکات بهداشت فردی توجیه نشوند و مسائل را جدی نگیرند. در این شرایط دولت شرایط را عادی انگاری می‌کند. بخشی از فاجعه افزایش مبتلایان و مرگ‌ومیر‌ها هم در کشور متوجه مردم است و می‌توان مردم را از طریق سیاست‌های دولتی ترغیب و تشویق به رعایت پروتکل‌ها کرد.
فراتیتر: مصداق این سیاست‌های دولتی چیست؟
محبوب فر: موفقیت یا عدم موفقیت در خصوص بیماری کرونا در گرو بهبود وضعیت معیشتی و اقتصادی جامعه است. دولت جمهوری اسلامی ایران باید سو مدیریت خود را در بخش‌های اقتصادی و سلامت کشور به حداقل برساند. از طرفی حتماً باید دولت نسبت به عادی‌سازی سیاست خارجی کشور در اسرع وقت با دنیا اتفاق‌نظر داشته باشد و تا زمانی که مشکلات اقتصادی و معیشتی برای جامعه هست، شاهد فساد‌های سیستماتیک هستیم. افزایش اعتماد به دولت اتفاق نمی‌افتد و روز به روز آمار بیماری کرونا افزاش می‌یاد. اگر بیماری تا شهریورماه کنترل نشود، از اواخر شهریورماه به سمت دوران سخت این بیماری حرکت می‌کنیم. تعداد مبتلایان تا ۵ برابر افزایش پیدا خواهد کرد. در نتیجه به این راحتی از بیماری کرونا نجات پیدا نخواهیم کرد. در صورتی که واکسنی تهییه شود، با توجه به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به این زودی‌ها به دست مردم نخواهد رسید.
