با فرارسیدن سال جدید میلادی، بیش از ۲۰ سال از حضور ولادیمیر پوتین در سیاست جهانی می‌گذرد.
به گزارش روی تیتر، بیست سال پیش در تاریخ ۳۱ دسامبر، رییس جمهور روسیه، بوریس یلتسین، آخرین روز هزاره دوم را برای مردم روسیه تلخ کرد. او که بیمار بود، از اعتیاد به مشروبات الکی رنج می‌برد و در نهایت نخست وزیر جدیدش، ولادیمیر پوتین را جانشین موقت خود اعلام کرد. نخست وزیر به اندازه کافی در دنیای سیاست یک فرد ناشناخته بود. یک سرهنگ سابق کا-گ-ب که لباس‌های قدیمی و نظامی به تن داشت. او پیش از این که به عنوان یکی از مسئولان تالاری در سنت پترزبورگ کار می‌کرد، راننده تاکسی بود.
البته که پوتین به تنهایی به قدرت نرسیده بود. بوریس برزوفسکی، برای ولادیمیر لابی می‌کرد. اما پس از به قدرت رسیدن او، به یکی از مخالفان جدی او تبدیل شد. با وجود تلاش‌های پوتین برای بازگرداندن او، برزوفسکی به انگلیس پناهنده شد. جسد او که در روسیه از کار برکنار شده بود، در سال ۲۰۱۳ خارج از شهر لندن پیدا شد. دقیقا پس از آن که پوتین به او التماس کرد تا به روسیه بازگردد.
منتقدان حکومت پوتین می‌گویند او اصلاحات دموکراتیک رهبر گذشته اتحاد جماهیر شوروی، میخائیل گورباچف، را معکوس کرده است. پوتین پس از طلوع قدرتش در روسیه، با رهبران غربی مذاکره کرد و داوطلب کمک حمله آمریکا به افغانستان بود و به رئیس جمهور آمریکا، بیل کلینتون، پیشنهاد عضویت روسیه در ناتو را مطرح کرد. با این حال همتایان غربی پوتین، او را لایق همکاری ندیدند و مرد روس، به تدریج تغییر کرد.
دیمیتری کیسیلف، مجری مشهور شبکه RT درباره پوتین می‌گوید: «او بهترین فرمانروای روسیه از قرن‌ها پیش است.» کیسلیف اعتقاد دارد پوتین موفق شده ارزش‌های سنتی روسیه را واکاوی کند و به شکلی کاملا مقتدرانه در برابر غرب ایستادگی کند. با این حال یگور ژوگوف، وبلاگ‌نویس سیاسی ۲۱ ساله، دیدگاه متفاوتی درباره سیاست‌های پوتین دارد.
او در دادگاهی در مسکو که اوایل ماه دسامبر حکم حبس تعلیقی سه ساله‌اش را صادر کرد، گفت: «دولت فعلی روسیه تنها به استبداد احترام می‌گذارد. آن‌ها به چیزی احترام می‌گذارند که از هیچ تلاشی برای نابودی زندگی افرادی که عاشقانه در تلاش هستند تا سرزمین مادری خود را آباد کنند، ناامید نمی‌شود.» ژوگوف به دلیل شرکت در اعتراضات ماه ژوئن با این حکم مواجه شده است.
در سال ۲۰۱۸، کشوری که از دریای بالتیک تا اقیانوس آرام امتداد دارد، درگیر اعتراض‌های متفاوتی شد؛ از اعتراض به انتخابات شهرداری تا سیستم دفع زباله‌ها و ساخت کلیسا در پارک‌ها. این اعتراضات به سرعت رنگ و بوی سیاسی گرفت و دولت روسیه برای سرکوب آن از محکومیت و مجازات شدید کمک گرفت. با این حال منتقدان اعتقاد دارند این اعتراضات در رفتار پوتین تاثیرگذار بوده است.
ویرانی اقتصادی، نابودی محبوبیت
منتقدان سازوکار حکومتی پوتین، اعتقاد دارند پس از دو دهه حضور او در دنیای سیاست روسیه، تغییرات زیادی در شرایط روس‌ها ایجاد نشده است. درآمد بالای نفتی، روسیه را دگرگون نکرده و صادرات انرژی هنوز مهم‌ترین ویژگی اقتصاد روسیه است. نرخ زاد و ولد رو به کاهش است و تولیدات صنعتی، رونق چندانی ندارند. نخبگان روسیه، علاقه‌ای به ماندن در کشورشان ندارند و ایدز، یکی از فراگیرترین بیماری‌های روسیه است و از همه مهم‌تر، فساد سیسماتیک که هنوز در روسیه ریشه‌های قدرتمندی دارد.
بوریس نمتسوف، یکی از رهبران مخالفان سیاست‌های پوتین، در یادداشتی در سال ۲۰۱۱ نوشت: «فساد در روسیه از مشکل عبور کرده و به یک سیستم قدرتمند تبدیل شده است.» او در این مقاله به این نتیجه می‌رسد که گردش مالی سالانه روسیه بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار است؛ یک چهارم از تولید ناخالص داخلی. چهار سال بعد، نمتسوف در نزدیکی کاخ کرملین تیرباران شد.
در سال ۲۰۱۴ و پس از درگیری‌های کریمه، روابط اقتصادی با اوکراین به تبع روابط سیاسی به هم ریخت. تحریم‌های غربی علیه روسیه بیشتر شد و بخش عظیمی از جامعه روسیه به دلیل برهم‌ریختگی اقتصادی، فشار شدیدی را حس کردند. الکسی کوشچ، تحلیلگر اوکراینی، مثال جالبی به الجزیره می‌دهد: «برای یک مادربزرگ روسی، تحریم‌ها به معنای فرصت‌های کم‌تر برای نوه‌های او خواهد بود. البته اگر او می‌خواهد نوههایش در یک سرزمین مدرن زندگی کنند، نه یک قلعه محاصره‌شده.»
با این حال بخشی از مردم هم با برخی از سیاست‌های پوتین مشکلی ندارن
د. ولادیمیر اویسیف، یک بازنشسته ۶۷ ساله به الجزیره گفت: «پوتین می‌خواهد صلح را حفظ کند. اگر کشوری بخواهد با ما درگیر شود، او پاسخ می‌دهد. پس من مشکلی ندارم اگر درآمدن فقط ۱۵۰۰۰ روبل (حدود ۲۵۰ دلار) باشد. اما جنگ دوباره را نمی‌خواهم.» نظرسنجی که در ماه دسامبر منتشر شده است، نشان می‌دهد هنوز ۶۸ درصد از روس‌ها از پوتین حمایت می‌کنند. این رقم، عددی بسیار پایین‌تر از ۸۶ درصدی بود که پس از الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ به دست امده بود.
تلاش برای حفظ بشار اسد در روسیه
در سال ۱۹۹۹، حضور روسیه در خاورمیانه محدود به یک پایگاه در سوریه بود. امروز، اما پوتین و همکارانش یکی از مهم‌ترین نیرو‌های حاضر در روسیه هستند. تلاش او برای حفظ بشار اسد در سوریه، نه تنها باعث ماندگاری حکومت او در سوریه شد بلکه ریشه‌های آن را تقویت کرد. او هم‌چنین به ایران در برابر تحریم‌ها کمک می‌کند و در تکمیل نیروگاه بوشهر، نقش مهمی داشت. براساس برخی گزارش‌ها، او در تلاش است تا در لیبی هم تحرکاتی داشته باشد تا خلیفه هفتار را به قدرت برساند.
احیای حکومتی شبیه به شوروی
پوتین یک اتحادیه اقتصادی اورایسا را راه‌اندازی کرده است که به آن EEU می‌گویند. بلوک شرق این بار با تجارت آزاد بازگشته است و قزاقستان، قرقیزستان، ارمنستان و بلاروس از اعضای آن هستند. ازبکستان، پرجمعیت‌ترین کشور آسیای میانه، خواهان عضویت در آن است؛ بنابراین امتیاز‌های مختلفی به روسیه داد؛ اجازه استفاده از حریم هوایی، حمایت از قطع‌نامه‌های علیه اوکراین و توافق برای ساخت یک نیروگاه هسته‌ای. الیشر ایلخاموف، تحلیلگر از لندن به الجزیره می‌گوید: «این امتیازاتی که ازبکستان به روسیه می‌دهد، یک سوال اساسی را مطرح می‌کند؛ آیا آن‌ها استقلال سیاسی خود را از دست می‌دهند؟»
اما تلاش‌های مشابه، نتیجه خوبی نداشته‌اند. عزم جدی ویکتو یانوکویچ، رییس جمهور هوادار روسیه در اوکراین، باعث سقوط دولت او شد. با این حال پوتین با الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه یک بار دیگر ثابت کرد همچنان می‌تواند یک چالش بزرگ برای اوکراین باشد. پائول کازارین، پژوهشگر اهل کریمه می‌گوید: «درگیری روسیه در کریمه فقط یک هشدار به اوکراین نبود. یک هشدار بزرگ به غرب بود.»
پس از بیست سال، کاخ پهناور کرملین هرگز از سیاست‌هایش عقب‌نشینی نکرده است. آن‌ها خواهان یادآوری قدرت شوروی و احیای متفاوت آن حکومت، با سیاست‌های تازه‌تر هستند.
منبع: الجزیره
