بیش از ده هزار مقاله تحقیقاتی در سال 2023 سلب اعتبار شده‌اند و این آمار بسیار رو به افزایش است.
بیش از ده هزار مقاله تحقیقاتی در سال 2023 سلب اعتبار شده‌اند و این آمار بسیار رو به افزایش است.
به گزارش فراتیتر، در این بین کشورهایی مانند عربستان سعودی، پاکستان، روسیه ، چین و ایران بالاترین نرخ بازگشت مقالات را در دو دهه گذشته داشته‌اند.
در سال 2023، رکوردهای سالانه شکست و تعداد مقالات تحقیقاتی سلب اعتبارشده به عدد ده هزار رسید. این درحالی است که ناشران در تلاش هستند تا انبوهی از مقالات ساختگی را پیدا کنند. البته کارشناسان می‌گویند که این تنها نوک کوه یخ است.
بخش عمده‌ای از این آمار در سال 2023، متعلق به مجلات هنداوی، یکی از شرکت‌های تابعه‌ی انتشارات وایلی در لندن است. مجلات هنداوی در سال جاری پس از بررسی‌های انجام‌شده به دست ویراستاران داخلی و کارشناسان، بیش از ۸ هزار مقاله را با استناد به عواملی مانند «نگرانی از به خطر افتادن فرایند داوری همتا» و «دستکاری سازمان‌یافته در فرایند انتشار و داوری همتا»، سلب اعتبار کردند.
بیشترین تعداد مقالات ردشده در هنداوی مربوط به شماره‌های ویژه است. در زمانی که مجموعه مقالات اغلب توسط ویراستاران مهمان نظارت می‌شوند، برای سرعت بخشیدن به کار، مقالات بی‌کیفیت یا ساختگی منتشر می‌شوند. یکی از سخنگویان وایلی گفت: «این ناشر پیش‌بینی می‌کند که آمار بیشتری در این زمینه وجود داشته باشد و تعداد مقالات ردشده بیشتر هم هستند.»
این سخنگو افزود: «وایلی فرایندهای دقیق‌تری را برای تأیید هویت ویراستاران مهمان انجام داده است، «صدها» ویراستار مهمان را از سیستم های خود حذف کرده و تحقیقات خود را افزایش داده است. ۶ دسامبر، انتشارات وایلی در جلسه ارائه گزارش مالی اعلام کرد که استفاده از نام تجاری هنداوی را به‌طور کامل متوقف می‌کند.»
«گیوم کاباناک»، دانشمند علوم کامپیوتر در دانشگاه تولوز فرانسه که مشکلات موجود در مقاله‌ها، ازجمله «عبارت‌های فریبکارانه» را ردیابی می‌کند، به نیچر گفت: «مقالات سلب اعتبارشده هنداوی ممکن است عمدتاً مقالات ساختگی بوده باشند؛ اما همچنان درمجموع بیش از ۳۵ هزار بار مورد استناد قرار گرفته‌اند.» منظور از عبارات فریبکارانه در اینجا، انتخاب واژگان غیرمعمول برای فریب شناساگرهای سرقت علمی و جلوگیری از آشکارشدن استفاده از هوش مصنوعی است.
بنابر یافته‌های نیچر، عربستان در جایگاه اول قرار دارد و بیشترین تعداد سلب اعتبار متعلق به مقالات این کشور است. بعد از آن پاکستان و روسیه به‌ترتیب جایگاه‌های دوم و سوم را در این جدول دارند. ایران نیز در رتبه هفتم فهرست کشورهای دارای بیشترین مقالات سلب اعتبارشده قرار گرفته است.
رئیس انجمن ژنتیک صربستان گفت که «ژنتیکا»، مجله متعلق به انجمن ژنتیک صربستان، پیشنهاد داده است که 32 مقاله مشکوک منتشرشده در سال‌های 2021 و 2022 را سلب اعتبار کنند. سردبیر مجله اعلام کرده است که تمام نویسندگان این 32 مقاله و داورانی را که با آن‌ها همکاری کرده‌اند، در لیست سیاه قرار می‌دهد. سردبیر مجله دلایل این سلب اعتبار را به‌طور کلی تخطی از قوانین اخلاق حرفه‌ای ذکر کرده است. در 20 مقاله، حداقل اسم یکی از نویسندگان ایرانی دیده می‌شود. از این 20 مقاله، تعداد 15 مقاله مشترک با نویسندگان چینی نوشته شده است.
آمار استرداد اعتبار مقالات علمی با سرعتی بیشتر از رشد مقالات علمی درحال افزایش است؛ به این معنی که تعداد کل بازپسگیری‌های صادرشده تاکنون از پنجاه هزار گذشته است. بنابر تجزیه‌وتحلیل نیچر، نرخ سلب اعتبار، نسبت مقالات منتشرشده در هر سال معین که سلب اعتبار می‌شوند، در دهه گذشته بیش از سه برابر شده است. این نرخ در سال ۲۰۲۲ از ۰٫۲ درصد فراتر رفت.
در میان کشورهایی که بیش از صد هزار مقاله در دو دهه گذشته منتشر کرده‌اند، تحلیل نیچر نشان می‌دهد که عربستان سعودی بدون احتساب بازپس‌گیری‌ها براساس مقالات کنفرانس، بالاترین نرخ بازپس‌گیری را دارد. عربستان با سی مقاله در هر ده هزار در بالاترین جایگاه قرار می‌گیرد. اما اگر مقاله‌های کنفرانسی هم در این محاسبه قرار بگیرند، چین با نرخ سلب اعتبار بیشتر از ۳۰ مقاله در هر ۱۰ هزار، در صدر فهرست قرار می‌گیرد.
بزرگ‌ترین پایگاه داده جهان برای ردیابی سلب اعتبارها که توسط سازمان رسانه‌ای ریترکشن واچ گردآوری شده، هنوز تمام مقالات استردادشده امسال را لحاظ نکرده است. درنتیجه نیچر به‌سراغ منابع دیگر رفت تا به تصویری دقیق از وضعیت مقالات سلب اعتبارشده دست یابد.
بررسی‌های نیچر نشان می‌دهد که تقریبا یک‌چهارم از کل سلب اعتبارها، متعلق به مقاله‌های کنفرانسی است. بخش عمده‌ای از این سلب اعتبار از سوی مؤسسه مهندسان برق و الکترونیک (IEEE) انجام شده است. این سازمان در دو دهه گذشته، بیش از ۱۰ هزار مقاله را سلب اعتبار کرده و ناشر بالاترین تعداد مقاله‌های استرداد شده بوده است. IEEE زمان استردادها را ثبت نمی‌کند، اما بیشترین تعداد مقالات حذف‌شده بین سال‌های سال ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ منتشر شده بودند.
