دستگاه پرتودهی فرآورده های خونی وارد فاز اجرای بالینی می‌شود

دکتر کاشیان گفت: چند سال قبل درخواستی از سازمان انتقال خون مبنی بر نیاز آنها به سیستم های پرتودهنده خون به معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری ارائه شده بود. شرکت‌های عمده تولیدکننده سیستم‌های پرتودهی خون عمدتا از کشور کانادا و آلمان هستند.

وی افزود: با توجه به افزایش نرخ ارز و همچنین مشکلات ناشی از اعمال تحریم‌ها علیه کشور، ورود این سیستم‌ها به کشور با چالش‌های زیادی مواجه شده بود؛ از این رو سازمان انتقال خون به دنبال مسیری برای تولید این دستگاه‌ها در داخل کشور بود.

کاشیان با بیان اینکه ارائه این نیاز منجر به همکاری با پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای شد، اظهار کرد: بر این اساس در قالب تفاهم‌نامه‌ای که میان پژوهشکده کاربرد پرتوهای این پژوهشگاه با معاونت علمی منعقد شد، اقدام به طراحی سیستم‌های پرتودهی فرآورده‌های خون کردیم. دستگاه ساخته شده نیاز به ارزیابی‌های بیولوژیکی داشت که با همکاری سازمان انتقال خون این ارزیابی‌ها انجام شد.

رئیس پژوهشکده کاربرد پرتوها در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، خاطرنشان کرد: معمولا هر تجهیز یا دارویی که در کشور تولید شده و قرار است وارد مداخلات پزشکی شود، لازم است ارزیابی‌های پیش بالینی یا بیولوژیکی در مورد آنها انجام شود و دستگاهی که ما طراحی کردیم نیز نیاز به ارزیابی‌های بیولوژیکی داشت و بعد از این مرحله، ارزیابی‌های بالینی اجرایی می‌شود.

وی در این باره توضیح داد: در ارزیابی‌های بالینی، فرآورده‌های خونی که توسط این دستگاه پرتودهی شده است، به بیمار تزریق می‌شود و بیمار مورد بررسی قرار می‌گیرد که اثرات مدنظر در بیمار ایجاد شده باشد. ضمن آنکه مشکلی برای وی ایجاد نشده باشد.

کاشیان اظهار کرد: بر این اساس تفاهم‌نامه‌ای میان پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای و پژوهشکده انکولوژی، سل‌تراپی و هماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران به منظور اجرایی‌سازی فاز بالینی این دستگاه به امضا رسید. طبق این تفاهم‌نامه قرار است به مدت یک سال با دریافت رضایت‌نامه از بیماران، خون پرتودهی به آنها تزریق شود.

به گفته این محقق با اثبات نتیجه‌بخش بودن این دستگاه در فاز کلینیکال(بالینی)، این نوع سیستم‌ها به تولید انبوه خواهند رسید تا در اختیار سازمان انتقال خون و بیمارستان‌های قطب پیوند قرار گیرند.

اهمیت توسعه سیستم‌های پرتودهی فرآورده‌های خونی

وی با اشاره به کاربردهای این دستگاه، گفت: بر اساس استانداردهای جهانی، بهتر است که کلیه خون و فرآورده‌های خونی که به بیماران تزریق می‌شود، تحت پرتودهی قرار گیرد. ممکن است که تزریق خون پرتودهی نشده به فردی مشکل خاصی ایجاد نکند، ولی برای آن دسته از افرادی که مشکل نقص سیستم ایمنی دارند، مانند بیماران مبتلا به سرطان و کسانی که پیوند سلول‌های بنیادی داشته‌اند و همچنین نوزادان نارس که با نقص سیستم ایمنی مواجه هستند، ممکن است عوارضی را ایجاد کند.

کاشیان ادامه داد: زمانی که خون به افراد تزریق می‌شود، همانند شرایط پیوند اعضاء، پیوند خونی ایجاد می‌شود که ممکن است از سوی گیرنده، این خون پس زده شود.

رئیس پژوهشکده کاربرد پرتوها در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، افزود: از این رو در این دسته از افراد که دچار نقص سیستم ایمنی هستند، باید خون تزریقی، پرتودهی شود.

اهداف پرتودهی فرآورده‌های خونی

کاشیان با بیان اینکه اشعه‌ای که طی پرتودهی به فرآورده‌های خونی داده می‌شود، ۲۵ گری است، گفت: وقتی خون تزریقی وارد بدن می‌شود، T سل‌ها شروع به تکثیر می‌کنند و در این شرایط فرد دچار عفونت و تب می‌شود و در نهایت جان خود را از دست می‌دهد.

وی اضافه کرد: در فرآیند پرتودهی، T سل‌ها غیرفعال می‌شوند.