دانشجویان و دانش‌آموزان بخوانند
تمرکز ندارم. حواسم به راحتی از درس پرت می‌شود. موقع درس خواندن گل قالی هم جذاب می‌شود. نمی‌توانم مدت زیادی درس بخوانم. این‌ها جملاتی است که در ایام امتحانات از بسیاری از دانشجویان می‌شنویم.
به گزارش روی تیتر، تمرکز ندارم. حواسم به راحتی از درس پرت می‌شود. موقع درس خواندن گل قالی هم جذاب می‌شود. نمی‌توانم مدت زیادی درس بخوانم. این‌ها جملاتی است که در ایام امتحانات از بسیاری از دانشجویان می‌شنویم. درس خواندن برای بسیاری از آن‌ها تبدیل به فعالیت طاقت فرسایی می‌شود که از آن عذاب می‌کشند و کم نیستند تعداد دانشجویانی که سر خود سراغ مصرف قرص‌های شب امتحانی می‌روند. ایام امتحانات بهانه‌ای شد که با دکتر محبوبه عباسیان، دکتری روانشناس بالینی مصاحبه‌ای در این رابطه انجام دهیم.
پرمصرف‌ترین قرص این شب ها، ریتالین!
پرمصرف‌ترین قرصی که شب‌های امتحان توسط دانشجویان مصرف می‌شود قرص ریتالین است. ریتالین برای کودکان دارای بیش‌فعالی یا کمبود توجه توسط روانپزشک تجویز می‌شود. این کودکان دارای مشکلاتی در عصب رسانه‌های مغزشان هستند و این دارو به آن‌ها کمک می‌کند که توجه و تمرکزشان افزایش یابد. داروی ریتالین یا متیل فنیدات جزو دارو‌های محرک محسوب می‌شود. این دارو را اگر افراد عادی مصرف کنند کمک می‌کند تا فعالیت مغز فرد از نو شروع شود و دلیل سو مصرفش توسط دانشجویان همین است، چون افراد می‌خواهند شب امتحان توجه و تمرکزشان افزایش یابد و بیشتر بیدار بمانند و از طرف دیگر خوردن این دارو به علت قوه تلقینی که دارد اعتماد به نفس فرد را هم افزایش می‌دهد. البته این امر بیشتر از ناشی از تلقین است و در واقعیت نه تنها کارکرد اصلی را برای افراد عادی ندارد بلکه برای افرادی که اختلال بیش‌فعالی را ندارند می‌تواند خطرناک هم باشد.
عوارض ریتالین
توهم هذیان و ایجاد اختلال در خواب می‌تواند از عوارض این دارو باشد. اگر به صورت طولانی مصرف شود می‌تواند باعث اعتیاد و حتی گرایش فرد به مواد محرک دیگر نیز شود.
برای کنترل تمرکز چه باید کرد؟
اولین توصیه برای فردی که هرکاری برای افزایش توجه و تمرکزش انجام داه است و موفق نشده این است که به یک روانشناس بالینی یا روانپزشک مراجعه کند. شاید فرد سابقه اختلال بیش‌فعالی و یا کمبود توجه داشته باشد. پیش می‌آید که فرد اختلال کمبود توجه داشته، ولی چون بیش‌فعال نبوده، کمبود توجه نیز تشخیص داده نشده. اختلال بیش‌فعالی و کمبود توجه، اختلالی است که معمولا درمان نمی‌شود و تا آخر عمر با فرد همراه است و در صورت نیاز تا آخر عمر باید دارو مصرف کند، اما دارویی که برای فرد بیش‌فعال تجویز می‌شود مضر و اعتیادآور نیست.
فضای مطالعه و تغذیه: قدم بعدی این است که با توجه به فضای رقابتی و استرس‌آور شب‌های امتحان دانشجویان باید فضایی را که در آن آرامش دارند برای درس خواندن امتحان کنند. تغذیه هم خیلی مهم است. فست فود، غذا‌های سرخ کردنی و دیرهضم نخورند و از میوه‌ها و سبزیجات مصرف کنند. این باعث می‌شود که سرحال‌تر باشند و دیرتر خوابشان ببرد.
طبقه بندی اطلاعات از طریق پیش‌خوانی: مغز ما شبیه یک کتابخانه است. قدم بعدی برای بالا بردن تمرکز و ظرفیت حافظه این است که این کتابخانه را طبقه‌بندی کنیم. به این صورت که قبل از اینکه بخواهید درس را بخوانید در حد مختصری پیش‌خوانی کنید. این کار به طبقه بندی کردن درس کمک می‌کند و سبب می‌شود اطلاعات راحت‌تر از حافظه کوتاه‌مدت به بلندمدت منتقل شود. مرحله بعدی زمان‌بندی است. ذهن نیاز دارد که به آن محدودیت دهیم. یکی از این محدودیت‌ها زمان است. یعنی در زمان معین مقدار مطالب معینی را مشخص کنیم و بخوانیم. این هم به افزایش توجه و تمرکز کمک می‌کند، هم باعث کم شدن محرک‌های بیرونی می‌شود و هم سبب می‌شود راحت‌تر بتوانیم اطلاعات را به حافظه‌مان بسپاریم. در نتیجه بعدا دسترسی به آن اطلاعات راحت‌تر می‌شود.
مرور درس فراموش نشود!: آخرین مرحله بعد از پیش‌خوانی و خواندن کامل، مرور مختصر درس است. پس وقتی درس را تمام می‌کنیم سعی کنیم قبل از خواب بدون اینکه ذهن را وادار کنیم چیزی را حفظ کند شروع به مرور مطالبی کنیم که یاد گرفته‌ایم.
کد‌های تصویری در ذهن‌مان ثبت کنیم: توجه داشته باشیم مطالبی که به صورت تصویری در مغز و حافظه کدبندی می‌شوند، دیرتر از یاد می‌روند و مطالبی که به صورت صوتی کدبندی می‌شوند، مثل افرادی که عادت دارند بلند بلند درس بخوانند، هم حجم مطلب کمتری را به حافظه می‌دهد و هم مطلب زودتر از حافظه پاک می‌شود. پس بهتر است کد‌های تصویری برای درس بسازیم. تا جایی که می‌توانیم درس را تصویرسازی کنیم. این کار هم باعث می‌شود زودتر یاد بگیریم و هم دیرتر فراموش کنیم.
