جزئیات مرحله ریزش پلاسکو

استاد دانشگاه تربیت مدرس: بعد از حادثه پلاسکو دو دستورالعمل مقاوم‌سازی تهیه شد که یکی دستورالعمل «ارزیابی و بهسازی ساختمان‌های موجود» و دیگری دستوالعمل «ارزیابی و بهسازی سازه‌ ساختمان‌های موجود» است.

به گزارش فراتیتر، دکتر علی‌اکبر آقا کوچک، استاد دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس در نشست بررسی ضوابط فنی و ایمنی حریق در ساختمان‌های بلند مرتبه که به مناسبت هفتمین سالروز حادثه پلاسکو برگزار شد، گفت: حادثه آتش سوزی و فروریزی ساختمان پلاسکو یکی از غم انگیزترین حوادث ساختمان‌های شهری بود که در ۳۰ دی سال ۹۵ رخ داد و با مرگ دلخراش آتش‌نشانان و شماری دیگر از هموطنان به همراه خسارات مالی سنگین، رویدادی تلخ در تاریخ کشور را ثبت کرد.

وی افزود: بعد از این حادثه رئیس‌جمهور وقت در ۹ بهمن سال ۹۵ طی حکمی هیات ویژه‌ای را مامور کرد تا در خصوص این حادثه گزارش ملی تهیه شود. این هیات شامل ۶ کمیته فنی «مهندسی آتش»، «فنی و سازه»، «مدیریت بحران»، «حقوقی»، «اجتماعی و رسانه» و «مدیریت ریسک و بیمه» و یک کمیته مشترک بوده است.

آقا کوچک با اشاره به نتایج گزارش منتشر شده از سوی این هیات، اظهار کرد: بار حریق بالا در ساختمان از جمله دلایل گسترش سریع حریق در پلاسکو به شمار می‌رود. سایر دلایل به این شرح است:

* اشکالات پلکان و عدم انطباق راه خروج با یک طراحی صحیح و اصول ایمنی در برابر آتش
* ارتباط کامل بین فضاها از طریق سقف‌های کاذب، پلکان و شفت تاسیسات و گسترش حریق از طریق این فضاها
* نبود هر گونه فضابندی و جداسازی مقاوم در برابر آتش در ساختمان
* نبود سیستم بارنده خودکار (اسپریتکلر) در ساختمان
* مشکلات فنی لوله‌های قایم آتش‌سوزی و عدم تعمیر و نگهداری صحیح از آنها در دوران بهره‌برداری
* وجود تعداد زیادی کپسول‌های گاز پیک نیکی
* وجود موانع زیاد برای آتش‌نشانان در راهروها و مسیرهای عبور درون ساختمان

رئیس هیات ویژه گزارش‌های بررسی حادثه پلاسکو با اشاره به سیستم سازه ساختمان پلاسکو، توضیح داد: پلاسکو دارای سیستم سازه‌ای شبیه یک سیستم سازه‌ای لوله‌ای بوده است و تنها ۴ ستون مرکزی وظیفه تحمل بخش قابل توجهی از بارهای ثقلی را بر عهده داشته‌اند.

وی تاکید کرد: نتایج تحلیل سازه تحت اثر بارهای ثقلی تخمینی روز حادثه نشان داد قبل از اثر آتش و حرارت بر اجزای ساختمان، سازه حاشیه اطمینان کافی برای تحمل بارهای ثقلی را داشته است.

آقاکوچک ادامه داد: از آنجایی که پلاسکو یک سازه فولادی بوده است، با افزایش دما تا بیش از ۳۰۰ درجه سانتی‌گراد و همچنین به دلیل عدم پوشش عایقی مقاومت خود را از دست داد و فروریخت.

این استاد دانشگاه تربیت مدرس خاطر نشان کرد: به طور کلی دلیل اصلی خرابی سازه‌ها در اثر آتش، کاهش مقاومت و سختی مصالح سازه‌ای با افزایش درجه حرارت است. در خصوص فولادها این کاهش از حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد چشمگیر است.

وی با اشاره به ۳ مرحله فروریزش پلاسکو، یادآور شد: در مرحله اول کف طبقه ۱۱ بر روی کف طبقه ۱۰ یعنی جایی که آتش آغاز شده بود، ریزش کرد. در مرحله دوم در شمال غرب ساختمان پلاسکو بود که از طبقه دهم به پایین شروع به ریزش کرد و در مرحله سوم، آتش‌سوزی به طبقه ۱۰ به بالا به صورت افقی و عمودی سرایت کرد و در این مرحله فروریزش کلی ساختمان پلاسکو صورت گرفت.

آقا کوچک، افزود: ما برای بررسی این حادثه سعی کردیم نقشه‌های سازه را با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی تهیه کنیم و با تهیه این گزارش می‌خواهیم اعلام کنیم که ساختمان پلاسکو یکی از سازه‌های پرریسک کشور است و لازم است ضوابط ساختمان در طراحی و ساخت به طور جدی رعایت شود.

رئیس هیات ویژه گزارش‌های بررسی حادثه پلاسکو، گفت: توصیه هیات ویژه گزارش ملی پلاسکو در بخش سازه این است که ضوابط مباحث ششم، مهم و دهم مقررات ملی ساختمان در خصوص مقاومت سازه‌ها در برابر آتش و خرابی پیش رونده در خصوص ساختمان‌های جدیدالاحداث و ضوابط مبحث بیستم و دوم مقررات ملی ساختمان‌ در مورد ضوابط حفاظت ساختمان در برابر آتش و بررسی مقاومت سازه در برابر آتش و خرابی پیش رونده تکمیل شود.

وی تاکید کرد: همچنین لازم است نسبت به شناسایی، درجه‌بندی و تدوین برنامه و عمل برای کاهش آسیب‌پذیری ساختمان‌های موجود با عمر نسبتا زیاد در کلانشهرها اقدام فوری صورت گیرد.

این استاد دانشگاه تربیت مدرس خاطر نشان کرد: بعد از حادثه پلاسکو دو دستورالعمل مقاوم‌سازی تهیه شد که یکی دستورالعمل «ارزیابی و بهسازی ساختمان‌های موجود» و دیگری دستوالعمل «ارزیابی و بهسازی سازه‌ ساختمان‌های موجود» است.